Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Romanlarında "Şık" Delikanlılar

Toplumun, Tanzimat ile başlayan batılılaşma çabasının en önemli göstergelerinden biri de giyim kuşam anlayışındaki değişikliktir. Batılı görünmek isteyen orta ve üst sosyal kesim, Avrupa modasını takip edebilmek için büyük bir gayret sarf eder. Ancak Batı kültürünü gereğince algılayamamış tipler, Avrupaî giyim kuşam tarzını taklit ederek batılılaştıklarını sanırlar. Yazarlar da eserleri aracılığıyla Türk toplumuna, doğru batılılaşma konusunda yol göstermeyi amaç edinirler. Edebiyatın önemli vazifelerinden birinin halka ders vermek olduğuna inanan Hüseyin Rahmi de, romanlarında, güldürme yeteneğinden de faydalanarak okuyucularını eğitmeye çalışır. Pek çok romanında batı özentisi alafranga züppe tipinin örneklerini vermiş olan Hüseyin Rahmi'nin, bu tipi, özellikle dış görünüş ve giyim kuşam açısından, en karakteristik yönleriyle ele aldığı romanlarının başında da Şık ve Şıpsevdi gelir. Yazar, kendi tabiriyle "moda karikatürü" hâline getirdiği kahramanları aracılığıyla, yanlış batılılaşmanın bir insanı olumlu anlamda "şık"lıktan ne kadar uzaklaştırabileceğini göstermiş ve bu hususta çarpıcı bir sosyal tenkit yapmayı başarmıştır. Bu çalışmada Hüseyin Rahmi'nin, Tanpınar'ın ifadesiyle "muaşeret ikiliği"ni (Tanpınar 1992/1: 251) ele aldığı Şık ve Şıpsevdi romanlarında yarattığı aslî alafranga erkek tiplerinin, batılılaşmanın en önemli göstergesi kabul ettikleri dış görünüşleri ve giyim kuşam anlayışları üzerinde durulacaktır. One of the significant indicators of the effort by the Turkish society towards westernization is the change of dressing. Middle and upper class people try hard to follow the European fashion. However, certain people were unable to understand the western culture in its proper sense; they thought by imitating the European dress code they beleieved to be westernized. Within this atmosphere, writers aim to show the right path of westernization to the society through their works. Hüseyin Rahmi believes that the role of literature is to teach people lessons and he uses humour in his novels to fulfill his understanding of the function of literature. In many of his novels, he gives examples of Occidental snobs and his Şık and Şıpsevdi are two leading works revealing this type of snob with all peculiarities, especially, in physical appearance and clothing. The writer, in his own words, turns the characters to "caricatures of fashion" and in this way he succeeds in displaying how apish westernization can distance peoeple from "being chic" in a positi