Ermeni Komiteleri Hınçak ve Taşnaküstun (Rus Adalet Bakanı Y. Muravyev'in Ermeni Komitelerine İlişkin Raporu)

XIX. yüzyılın ikinci yarısında kurulan Ermeni cemiyetleri, zamanla güç kazanarak Ermeni toplumu üzerinde etkili olmaya başladılar. Bu Ermeni cemiyetlerinden Hınçak ve Taşnaksütun cemiyetleri, Ermeni toplumunu yönlendiren birer partiler haline geldiler. Parti programları incelendiğinde, amaçlarına ulaşmak için terör, isyan, tedhiş vb. yöntemleri kullanmayı ilke edinmiş olan bu cemiyetler, bir taraftan terör eylemlerini gerçekleştirirken diğer taraftan da Osmanlı İmparatorluğu içinde yaşayan Ermeni toplumunu Osmanlıya karşı toplu isyanlara teşvik etmek için ellerinden gelen her yönteme başvurdular. Hınçak ve Taşnaksütun cemiyetlerinin bu yöndeki faaliyetleri zamanla başarıya ulaştı ve Osmanlı Ermenileri arasında toplu isyanlar baş gösterdi. Bu çalışmamızda sunduğumuz Rus Adalet Bakanı Y. Muravyev'in "Rusya, Avrupa ve Türkiye'de Ermeni Milliyetçilik Hareketinin Özellikleri" başlığını taşıyan 26 Aralık 1895 tarihli raporu, Ermeni komitelerinin kuruluş amaçları ve zararlı faaliyetleri hakkında önemli bilgiler içermektedir. Armenian organizations founded in the second half of the nineteenth century gained power and affected the Armenian society in time. These organizations, especially the Hınchak and the Dashnaksutyun, evolved as political parties to shape the Armenian society. When their party programs are read, it would be seen that these groups used terrorist and revolutionary methods to reach their aims. While they were undertaking many terrorist activities, they tried to push the Armenian society to revolt against the Ottomans. Their methods gained important success in time and the most Armenians started to revolt against the Ottoman Empire. The report, represented here and inked by the Russian Judiciary Minister Y. Muravyev, entitled "Aspects of Armenian Nationalist Movements in Russia, Europe and Turkey" published on 26 December 1895 and contained information about aims and harmful actions of these committees.