Selection for Test Weight and Kernel Weight in High Yielding Wheat Using a Safety-First Index

Yüksek verimli bazı ekmeklik buğday genotipleri arasında hektolitre ağırlığı ve 1000-tane ağırlığı için yapılacak bir seleksiyonda bir önce güven seleksiyon indeksinin kullanılabilirliğini belirlemek amacıyla beş ıslah hattı ve dört çeşit, İzmir ilinde 1999-2000 ürün döneminde bir ve 2000-2001 yılında da iki lokasyonda yürütülen tekrarlamalı denemelerde yetiştirilmiştir. Tane verimi, hektolitre ağırlığı ve 1000-tane ağırlığı için üç çevre üzerinden yapılan birleştirilmiş varyans analizleri iki fiziksel kalite özelliği için genotip x çevre interaksiyonlarının önemli olduğunu göstermişlerdir. Her genotipe ilişkin 1000-tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığı için stabilite istatistikleri olarak doğrusal regresyon katsayısı (bi), çevreler üzerinden varyans (Si 2) ve önce-güven seleksiyon indeksi değeri (Ii) hesaplanmıştır. Ekmeklik buğday genotiplerinde artan stabilitenin bir göstergesi olarak daha düşük bi ve Si 2 değerlerine sahip genotiplerin çoğunlukla 1000-tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığı ortalamalarının da daha düşük olduğu belirlenmiştir. Buna karşın, daha büyük değerlerin arzu edildiği önce güven indeksi bakımından her iki kalite özelliğinde en yüksek değerin elde edildiği genotiplerin aynı zamanda yüksek ortalamalara sahip oldukları gözlenmiştir. Ekmeklik buğday hat ve çeşitlerinin 1000-tane ağırlığına ilişkin önce güven indeksi (Ii) değerleri ile ortalama değerleri ( -Y i) ve hektolitre ağırlığına ilişkin önce-güven indeksi (Ii) değerleriyle de stabilite parametreleri (bi ve Si 2) arasındaki rank korelasyonları önemli bulunmuştur. Her iki fiziksel kalite özelliği bakımından bi ve Si2 istatistikleri arasındaki rank korelasyon değeri çok yüksek olup benzer büyüklüktedir (r = 0,983). Elde edilen bulgulara göre, ekmeklik buğdayda tutarlı bir kalite performansına sahip çeşitlerin geliştirilmesinde önce-güven seleksiyon indeksi kullanımının bitki ıslahçısı için yararlı olabileceği sonucuna varılmıştır. Five breeding lines and 4 cultivars were grown in replicated trials at 1 location in 1999-2000 and 2 locations in 2000-2001 cropping seasons in İzmir in order to determine the usefulness of a safety-first selection index in making selection among high yielding wheat genotypes for test weight and thousand-kernel weight. Genotype × environment interactions were significant for these 2 quality traits. The regression coefficient (bi) of genotypes, variance (Si 2) of a genotype across environments, and a safety-first index (Ii) were calculated to evaluate the st