Ankara orogenic phase, its age and transition from thrusting-dominated palaeotectonic period to the strike-slip neotectonic period, Ankara (Turkey)

İzmir-Ankara-Erzincan kenet kuşağının (İAEKK) Ankara kesimi, iki grup sıkışma yapısı ile karakterize edilir. Bunlar yükselmeye bağlı kıvrımlar-tek kanatlı kıvrımlar ile güneye bakan yay-önü kıvrımlı-bindirimli ters fay kuşağıdır (AKBTFK). Ankara bölgesinde çeşitli deformasyon evrelerinin ve ilgili yapıların en iyi korunduğu ve yüzeylediği yerlerden birisi Edige (Elmadağ) ve çevresidir. Edige, Ankara İlin'in 48 km doğu-güneydoğusunda yeralır. Ankara yayönü kıvrımlı-bindirimli ters fay kuşağı içinde yer alan ve eski tektonik dönemin en son fazı ile (Ankara dağ oluşum evresi) deformasyon geçirmiş olan engenç eski tektonik dönem birimi Edige formasyonudur. Edige formasyonu akarsu-göl ortam ürünü sedimanter bir istifle karakterize edilir. Zengin memeli fosil içeriğine göre Turoliyen (MN 11) (Geç Tortoniyen-Erken Pliyosen) yaşlı olan formasyon taban çakıltaşı, şeyil, marn ve killi kireçtaşı ardaşımıyla temsil edilir. Edige formasyonu, normal faylanma ile karakterize edilen genişleme türü tektonik rejimin denetiminde çökelmiştir ve çökelim sırasındaki yerel genişleme yönü yaklaşık BKB-DGD dur. Daha sonra, bu ilk evre genişleme rejimi, sıkışma-daralma türü tektonik bir rejim ve bu rejim ile ilgili kısa süreli deformasyon evreleriyle (örneğin: kıvrımlanma, küçük ve büyük açılı ters faylanma, doğrultu atımlı faylanma gibi) yer değiştirmiştir. Bu deformasyon evreleri, bir taraftan Edige formasyonunun sedimantasyonunu kesintiye uğratmış, diğer taraftan da formasyonu deforme etmiştir. Gerek katman kutuplarının stereografik izdüşümleri, gerekse formasyon içinde ve formasyon kenar fayları boyunca kayıd edilmiş olan fay aynası verilerinin eskigerilim analizi, bu sıkışma-daralma evresi sırasında, en büyük sıkışmanın KB-GD yönünde etkin olduğunu göstermiştir. Bu enson sıkışma-daralma türü eski tektonik rejim, daha sonra doğrultu atımlı yeni bir tektonik rejim ile yer değiştirmiştir. Bu değişim, altta yeralan ve aynı zamanda Edige formasyonunu da içeren yeğince deformasyon geçirmiş daha yaşlı kaya toplulukları ile üstte yer alan ve deformasyon geçirmemiş (hemen hemen yatay konumlu) Pliyo-Kuvaterner yaşlı Edigekoru formasyonunu birbirinden ayıran açılı uyumsuzluk ile kanıtlanır. Doğrultu atımlı yeni tektonik rejim Geç Pliyosen'de başlamış olup, yaklaşık K-G yönde etkin olan bir sıkışmanın neden olduğu aktif doğrultu atımlı faylanma denetiminde Geç Pliyosen'den günümüze sürmektedir. Bu durum, Balaban, Elmadağ ve Küredağ fay zonlarının kuzeydoğu uzantılarını oluşturan ve incele