Kâsım Hanlığı (1445–1681)’nda İdarî Yapı ve Ekonomik Faaliyetler

Kâsım Hanlığı, Moskova'nın yanı başında, Rus topraklarının ortasında kurulan bir Türk-Tatar devletidir. Kazan Hanı Uluğ Muhammed'in oğlu Kâsım tarafından kurulan hanlık, 236 yıl boyunca varlığını sürdürmüş ve Moskova Knezliği ile yakın ilişkiler içerisine girmiştir. Cengiz Han'ın mirasçıları olan bütün Tatar hanlıkları gibi Kâsım Hanlığı da, diplomatik gelenekleri ve devlet teşkilatını Altın Orda Devleti'nden tevarüs etmişti. Fakat bu Türk-Tatar devletinin, Moskova Knezliği ile sıkı münasebetler tesis etmesi, sınırlı da olsa, siyasî kurumlarının şekillenmesinde etkili olmuştu. Önemli ticaret yollarının kavşak noktasında bulunan Kâsım Hanlığı'nda ekonomik faaliyetler de oldukça canlıydı. Halkın en önemli geçim kaynağı hayvancılıktı. Ayrıca oldukça geniş bir alana yayılmış çeşitli meslek grupları Türk-Tatar toplumunun ve Rusların ihtiyaçlarını karşılıyorlardı. Khanate of Qasim was a Turco-Tatar state, which was established by Moscow, in the middle of the Russian territory. The khanate, which was established by Kasım, the son of the Kazan Khan Olug Muxammat, survived for 236 years and developed close relationships with the Moscow Principality. Like all Turco-Tatar Khanates, which were the heirs of Genghis Khan, Khanate of Qasim inherited its diplomatic conventions and state organization from Golden Horde State. Yet the Turco-Tatar State's close relationships with the Moscow Principality, though limited, influenced the formation of political institutions. In the Khanate of Qasim, which was positioned on the intersection point of the important commercial routes, the economic activity, also, had a dynamic nature. The most important mainstay of the Khanate was stockbreeding. Besides, various professions catered the needs of the Turco-Tatar and the Russian community.