Hyalomma anatolicum anatolicum (Metastigmata; İxodidae) mücadelesinde caesium-137 kaynaklı gamma radyasyon uygulamalarının önemi

Bu çalışmada, Hyalomma anatolicum anatolicum'un erkekleri caesium-137 kaynaklı Gamma radyasyon ile 5, 10, 15, 20 ve 50 Gy'lik dozlarda ışınlanmış; bu erkeklerle birlikte beslenen dişilerde, ışın doz artışına göre beslenme sürelerinin uzadığı, beslenerek doyup düşen dişi kene sayısının azaldığı; doyma ağırlıklarının, yumurtlayan kene ve yumurta sayılarının düştüğü; buna karşılık yumurtalarından larva çıkma sürelerinin uzadığı; fakat yumurtasından larva çıkan kene sayısının azaldığı; hatta 50 Gy'de dişilerin hiç birinin yumurtasından larva çıkmadığı; erkeklerde ise, yine uygulanan ışın dozuna bağlı olarak canlı kalma ve canlılık oranlarının düştüğü görülmüştür. Sonuç olarak, bu çalışma ile H. anatolicum anatolicum mücadelesinde, erkek aktivitesinin göstergesi olan dişi beslenme süreleri ve dişilerin döl verimleri dikkate alındığında, ışınlama ile önemli başarıların elde edilebileceği ve 10 Gy'lik ışın dozunun yapılacak uygulamalar için en uygun doz olduğu anlaşılmıştır. In this study, male ticks belonging to the Hyalomma anatolicum anatolicum species were subjected to gamma radiation doses of 5, 10, 15, 20 and 50 Gy, emitted by a gamma-ray source of Caesium 137. In females that fed with these male ticks, proportional to the increase in radiation dose, the period of feeding was found to shorten. A decrease was demonstrated in the number of engorged female ticks, engorgement weights, number of laying ticks and number of eggs. The hatching period of larvae from eggs was found to increase despite the decrease in the number of hatched larvae. Moreover no larvae were observed to hatch from any of the eggs of female ticks treated with a radiation dose of 50 Gy. Similarly, proportional to the applied dose of radiation, rates of viability and activity were observed to decrease in male ticks. In conclusion, taking into consideration the feeding periods and fertility rates of female ticks as indicators of male activity, this study has demonstrated that in combating with H. anatolicum anatolicum, radiation may be successful and a radiation dose of 10 Gy is most favorable.