Torul (Gümüşhane) volkanitlerinin petrografik ve petrolojik özellikleri (KD Türkiye) ; Fraksiyonel kristallenme ve magma karışımına ilişkin bulgular

Doğu Pontid'lerin Kuzey-Güney Zon geçişinde yer alan Torul ve çevresinde yüzeylenen Liyas, Üst Kretase ve Eosen yaşlı volkanik kayaçlar mineralojik, petrografik ve kimyasal olarak incelenmiştir. Liyas volkanitleri başlıca bazalt, bazaltik andezit ve traki-andezitten oluşmaktadır. Bazaltlar labrador $(An_{51_63})$, olivin ve ojitten; andezitler ise oligoklas $(An_{27_28})$, hornblend ve annit (Mg# 0.58-0.67) minerallerinden oluşmaktadır. Bu volkanik kayaçlar orta-yüksek potasyumlu, toleyitik-kalk-alkalen karakterli olup, (La/Lu)N değerleri 16.0-23.8 arasında değişmektedir. SiO2'ye karşı ana ve iz element değişim diyagramları iyi derecede korelasyon göstererek, kayaçların gelişiminde olivin, klinopiroksen, plajiyoklas ve Fe-Ti oksit fraksiyonlaşmasının etkili olduğuna işaret etmektedir. Kayaçlar yüksek LILE (Ba, Rb, Sr) ve LREE (La, Ce) fakat düşük HFSE (Zr, Y, Ti) içeriklerine sahiptirler. İz element dağılımları N-tipi MORB'a benzerlik sunarlar. Ba/La oranları 3-9 arasındadır ve OIB'lere yakınlık gösterirler. Ba/Nb, Nb/Th, Th/Y ve Nb/Y oranları OIB'lere; K/Rb, K/Ba, Sr/Rb, Zr/Nb, Ba/Th, Ba/La, Zr/Rb ve Y/Nb oranları da N-tipi MORB'a benzerlik gösterirler. Bimodal karakterli Üst Kretase volkanitleri andezit, dasit ve riyolit bileşimlidir. Andezitler andezin $(An_{41-49})$, aktinolitik hornblend (Mg# 0.83-0.84), magnezyo-hornblend (Mg# 0.79) ve biyotitten; dasitler oligoklas, sanidin, kuvars ve annit (Mg# 0.58-0.62)'den; riyolitler ise andezin-oligoklas $(An_{27_34})$, kuvars, sanidin, biyotit ve hornblend minerallerinden oluşmaktadır. Volkanitler kalk-alkalen karakterli olup, orta-yüksek potasyum içeriğine sahiptirler ve (La/Lu)N değerleri 3.7-14.7 arasındadır. Artan SiO2'ye karşı K2O, Rb, Th, Ba ve Nb içerikleri pozitif korelasyon göstererek, kayaçların gelişiminde plajiyoklas, hornblend ve Fe-Ti oksit fraksiyonlaşmasının etkili olduğuna işaret etmektedir. N-tipi MORB'a göre normalize edilmiş iz element değişim diyagramında LILE elementlerce zenginleşmiş, HFS elementlerce fakirleşmişlerdir. Negatif Nb ve Ti anomalileri, ana magmanın gelişiminde yitim bileşeninin etkisinin olduğunu göstermektedir. Ba/La oranları 15-46 arasında olup ada yayı bazaltlarına yakınlık gösterirler. La/Nb, Ba/Nb, Ba/Th, Rb/Nb, K/Nb, Ba/La, K/Ba, Nb/Th, Zr/Nb ve Sm/Nd oranları adayayı kalk-alkalen bazaltlara benzerlik gösterirler. Eosen volkanitleri andezit bileşiminde olup başlıca mineralleri andezin $(An_{43_44})$-oligoklas $(An_{26_29})$, magnezyo-hastinjitik hornblend (Mg# 0.72-0