Türkiye' de tropikal theileriosis üzerinde araştırmalar; 5. Atenüye Theileria annulata şizont aşısının düşük dozlarının tropikal theileriosis'e karşı sığırları korumadaki etkileri

Türkiye'de bir yılda üretilebilen 150.000 dozluk atenüye hücre kültürü aşısının ihtiyacı karşılamaması nedeniyle bir aşı dozundaki hücre sayısının azaltılarak daha çok sayıda sığırın aşılanabilmesi amacıyla, değişik sayıda aşı hücresi içeren dozların, sığırları tropikal theileriosis'den korumada etkileri incelenmiştir. Bunun için 2,5-3 aylık 50 Holstein ırkı buzağıdan yararlanılmış; 42'si aşı dozu denemelerinde, 8'i ise çelinç materyali patojenitesinin saptanmasında kullanılmıştır. Değişik sayıda aşı hücresi içeren dozların incelenmesi için 3 deney yapılmış, birincisi için herbirinde 4 buzağı olan 3 grup (1 'i kontrol), ikincisi için herbirinde 3 buzağı olan 5 grup (1'i kontrol), üçüncüsü için ise 10 ve 5 (kontrol) buzağı bulunan 2 grup oluşturulmuş. Birinci deney gruplarında bulunanlar $10^6$ ve $10^7$, ikinci deney gruplarındakiler $10^3,10^4, 10^5$ ve $10^6$, üçüncü deney grubundakiler $10^6$ aşı hücresi ile aşılanmış, kontrol grubundakiler ise aşılanmamıştır. Genellikle aşılanan buzağılarda aşıya bağlı klinik bir reaksiyon şekillenmemiş, şizont ve piroplasm şekillerine rastlanmamış, kan hücreleri sayısında bir değişiklik olmamıştır. Aşılandıktan 35 gün sonra birinci deney grubundakiler kontroller de dahil Theilera annulata Sarıoba Hyalomma detritum kene stabilatı (4 kenelik) ile, ikinci deney grubundakiler kontroller de dahil T. annulata Akdere H. detritum kene stabilatı (4 kene) ile, üçüncü deney grubundakiler kontroller de dahil T. annulata AKSA Hyalomma anatolicum anatolicum (4 kene/1 mi T. annulata Akdere + 4 kene/1 mi T. annulata Sarıoba) kene stabilatı (8 kene) ile çelinç yapılmıştır. Aşılı ve aşısız bütün buzağılarda çelinçdan sonra enfeksiyon meydana gelmiş, şizont, piroplasm ve ateş görülmüş, ancak aşılı buzağılara göre aşısız buzağılrada parazitemi ve şizont yüzdeleri ile ateşin daha yüksek, klinik reaksiyonların daha şiddetli olduğu görülmüştür. Daha yüksek çelinç materyali ile enfekte edilen üçüncü deney grubundaki aşılı ve aşısız bütün buzağılarda ise enfeksiyon ilk iki deney grubundakilere göre daha şiddetli ortaya çıkmış, yüksek oranda şizont ve piroplasm görülmüş, aşılı buzağılardan 4'ü (% 40), kontrol buzağılarının ise hepsi (% 100) tropikal theileriosisden ölmüştür. Sonuç olarak bu çalışmada $ 10^3, 10^4, 10^5, 10^6 ve 10^7$ hücrelik dozlar halinde uygulanan aşının, sığırları hastalıktan koruduğu, korumada aşı dozları arasında belirgin bir farkın ortaya çıkmadığı, ancak kene çelmemin yüksek dozda olduğu olaylarda $10^6$ hücrelik aşı d