Aktifleştirilmiş klinoptilolit ile deri sanayii atık sularından kromun giderilmesi

Bu çalışmada, Balıkesir-Bigadiç klinoptilolitlerinin asit aktivasyonunu takiben deri sanayii atık sularındaki kromun uzaklaştırılmasında kullanılabilirliği araştırılmıştır. Klinoptilolitin aktivasyonu amacıyla HNO3, H2SO4 ve HCl kullanılarak aktivasyona pH, asit derişimi, tane büyüklüğü, katı/sıvı oranı, süre ve sıcaklığın etkileri krom adsorpsiyonu testleri ile belirlenmiştir. Deney sonuçları $Cr_2O_7^{2-}$ formundaki kromun pH=l,35'de adsorbe olduğu ve aktivasyon için kullanılan asitlerin uygunluk sırasının da HNO3 >H2SO4 >HCl olduğunu göstermektedir. 2M HNO3 ve 3M H2SO4 kullanılarak aktive edilen klinoptilolit örnekleri ile deneyler yapılarak adsorpsiyon için optimum krom derişimi, klinoptilolit/Cr çözeltisi oranı ve süre belirlenmiştir. HNO3 ve H2SO4 ile aktive edilmiş klinoptilolitin çözeltiden krom adsorpsiyonu değerleri (Cr derişimi = 100 ppm, klinoptilolit/Cr çözeltisi oranı = 1/2 mg/ml) 60 ve 120 dakikalık süreler sonunda sırasıyla 0,061 mg/g ve 0,064 mg/g olmaktadır. Diğer koşullar aynı kalırken, klinoptilolit/Cr çözeltisi oranın 1/6 olarak değiştirilmesi durumunda ise krom adsorpsiyonu değerleri 0,091 mg/g ve 0,082 mg/g değerlerine yükselmektedir. Son olarak, Uğur-Gül Dericilik'ten temin edilen ve 3120 ppm krom içeren atık su ile önceden belirlenmiş optimum koşullarda adsorpsiyon deneyleri yapılmış, HNO3 ve H2SO4 ile aktive edilmiş klinoptilolitin çözeltiden krom adsorpsiyonu değerleri 0,624 mg/g ve 0,201 mg/g olarak belirlenmiştir. Atık suyun krom içeriğinin 100 ppm'e seyreltilmesi durumunda ise söz konusu değerler 0,045 mg/g ve 0,019 mg/g değerlerine düşmektedir. Possible use of acid activated Balıkesir-Bigadiç clinoptilolite for the removal of chromium from leather industry wastewaters was investigated. HNO3, H2SO4 and HCl were used for the activation of clinoptilolite and the e ects of pH, acid concentration, particle size, solid/liquid ratio, time and temperature on activation were determined by chromium adsorption tests. Experimental results show that chromium can be adsorbed in the form of Cr2O2− 7 ions at pH=1.35 and the adsorption capacity of the clinoptilolite depending on the acid used for activation decreases in the order HNO3 >H2SO4 >HCl. A series of tests considering Cr concentration, clinoptilolite/Cr solution ratio and time were carried out using samples activated with 2M HNO3 and 3M H2SO4. It was observed that the chromium adsorption capacities of the clinoptilolites activated with HNO3 and H2SO4 (Cr concentrat