Serum ve idrar neopterin düzeylerinin yüksek basınçlı sıvı kromatografisi ile saptanması ve klinik uygulaması

Neopterin, insan monosit ve makrofajlarından interferon-$\gamma$ aracılığı ile salınan, biyolojik fonksiyonu tam olarak anlaşılamamasına rağmen, uyarılmış hücresel immün yanıtın özgül olmayan bir biyokimyasal belirteci olduğu bilinmektedir (1,2,3). Neopterin ölçümü için çeşitli yöntemler bulunmasına rağmen, pratik ve sensitif olması nedeniyle, günümüzde floresan dedektörlü yüksek basınçlı sıvı kromatografisi kullanılmaktadır (4). Bu çalışmada da C18, 4.6 $\mu$m reverse-phase kolon ve floresans detektör kullanılarak ölçüm yapılmış ve değişik denemelerden sonra en uygun mobil fazın 6.4 pH 0.015 mol/L fosfat tamponu olduğu saptanmıştır. Çalışma sonucunda tekrarlanabilirliliğin, gün içi %1.4-3.2, günler arası %0.9-3.5; verim sonuçlarının ise %92.6-96.9 arasında ve 0-500 nmol/L neopterin konsantrasyonlarında lineer olduğu bulunmuştur. Laboratuvar şartlarında yöntemin optimizasyonu sağlandıktan sonra sağlıklı olgularla çeşitli hastalık durumlarında yöntemin uygulanabilirliğini araştırmak maksadıyla serumdaki neopterin düzeylerini otoimmün hastalık olan Behçet hastalarında (n=74) 7. 73 ± 3.92 nmol/L, kontrol grubunda ise (n=17) 4.62 ±1.66 nmol/L olarak saptadık. İdrardaki neopterin düzeylerini ise, Hepatit markırları (Hbe Ag, HBV DNA ve HBsAg) pozitif kronik hepatitli 53 hasta (30 erkek, 23 bayan) ile benzer yaş grubundaki 19 (12 erkek, 7 bayan) kontrol grubunda çalıştık. İdrar neopterin düzeylerini hasta grupta 146.8 ± 71.65$\mu$mol/mol kreatinin kontrol grubunda ise 109.0±21.9 $\mu$mol/mol kreatinin olarak bulduk. Çalışma sonucunda idrar ve serum neopterin ölçümü için hassas ve güvenilir bir yöntem optimize edilmiş olup laboratuvarımızda rutin kullanılabilir hale getirilmiştir. Ayrıca Behçet hastalarının serum neopterin düzeyleri ile kronik aktif hepatit B'li hastaların idrar neopterin düzeyleri sağlıklı kontrol grubuna oranla istatistiksel olarak anlamlı yüksek bulunmuş ve bu yöntemin HIV başta olmak üzere çeşitli viral enfeksiyonlarda ve özellikle kan transfüzyon merkezlerinde virüs taramasında kullanılabileceği kanısına varılmıştır. Neopterin, derivates from monocyte and macrophages via interferon-$\gamma$, its known to be a nonintrinsic biochemical marker of stimulated cellular immune response although its biological function has still not been well understood (1-3). Besides various techniques tried for the detection of neopterin, HPLC is frequently employed today with fluorescence detector due to its practicability and sensitivity (4). In this study, measu