Pushing back the origin of Bantu lexicography : the Vocabularium Congense of 1652, 1928, 2012

In this article, the oldest Bantu dictionary hitherto known is explored, that is the Vocabularium Latinum, Hispanicum, e Congense, handed down to us through a manuscript from 1652 by the Flemish Capuchin Joris van Gheel, missionary in the Kongo (present-day north-western Angola and the southern part of the Lower Congo Province of the DRC). The manuscript was heavily reworked by the Belgian Jesuits Joseph van Wing and Constant Penders, and published in 1928. Both works are currently being digitized, linked and added to an interlingual and multimedia database that revolves around Kikongo and the early history of the Kongo kingdom. In Sections 1 and 2 the origins of Bantu lexicography in general and of Kikongo metalexicography in particular are revisited. Sections 3 and 4 are devoted to a study of Van Gheel's manuscript and an analysis of Van Wing and Penders' rework. In Sections 5 and 6 translation equivalence and lexicographical structure in both dictionaries are scrutinized and compared. In Section 7, finally, all the material is brought together. Het terugschuiven van de oorsprong van de Bantoe lexicografie : het Vocabularium Congense uit 1652, 1928, 2012 In dit artikel wordt het oudste gekende Bantoewoordenboek bestudeerd, namelijk het Vocabularium Latinum, Hispanicum, e Congense, een manuscript uit 1652 aan ons overgeleverd door de Vlaamse Kapucijn Joris van Gheel, missionaris in Kongo (huidige Noordwest-Angola en het zuidelijk deel van de Neder-Congo provincie van de DRC). Het manuscript werd grondig bewerkt door de Belgische Jezuïeten Joseph van Wing en Constant Penders, en gepubliceerd in 1928. Beide werken worden op dit ogenblik gedigitaliseerd, aan elkaar gekoppeld en toegevoegd aan een interlinguale en multimediale databasis waarin het Kikongo en de vroege geschiedenis van het Kongo koninkrijk centraal staan. In Delen 1 en 2 worden de oorsprong van de Bantoelexicografie in het algemeen en de Kikongo metalexicography in het bijzonder herbekeken. Delen 3 en 4 zijn gewijd aan een studie van Van Gheels manuscript en een analyse van Van Wing en Penders bewerking. In Delen 5 en 6 worden vertaalequivalentie en de lexicografische structuur in beide woordenboeken bestudeerd en vergeleken. In Deel 7, tenslotte, wordt al het materiaal samengebracht.