Analiza sezonowych prawidłowości na rynkach paliw Grupy Wyszehradzkiej

Celem pracy jest weryfikacja występowania sezonowych prawidłowości na rynkach paliw w krajach Grupy Wyszehradzkiej (V4), tj. w Czechach, na Węgrzech, w Polsce i na Słowacji. W odróżnieniu od wielu opracowań analizujących globalne rynki ropy ta praca koncentruje się na regionalnych detalicznych rynkach paliw. Dane empiryczne stanowią średnie tygodniowe ceny benzyny bezołowiowej Pb95 oraz oleju napędowego w okresie od stycznia 2016 do grudnia 2020 roku. Wykorzystane metody obejmują szereg narzędzi statystycznych i ekonometrycznych, takich jak test sumy rang Wilcoxona, regresja prosta oraz uogólnione modele autoregresyjne z warunkową heteroskedastycznością (GARCH). W badaniach skupiono się na analizie dwóch ważnych efektów kalendarzowych: efektu miesiąca w roku i efektu Halloween, ale uwzględniono również efekt sezonowej zmiany benzyny. Analiza empiryczna przedstawiona w pracy nie dostarczyła jednoznacznych dowodów na występowanie istotnych statystycznie prawidłowości na rynkach paliw w Grupie Wyszehradzkiej, gdyż wyniki uzyskane w konsekwencji zastosowania poszczególnych metod nie były jednoznaczne. Niemniej wnioski sformułowane na podstawie testu Wilcoxona są zgodne z wnioskami z modeli GARCH (1, 1) ujawniającymi efekt kwietnia dla benzyny i efekt grudnia dla oleju napędowego w Polsce. Ponadto wyniki regresji prostej i modelu GARCH (1, 1) wskazują efekt października dla benzyny na Słowacji. Natomiast żadna z zastosowanych metod nie pozwoliła wykryć efektu Halloween ani odwrotnego efektu Halloween czy też efektu sezonowej zmiany benzyny na rynkach paliw Grupy Wyszehradzkiej. Otrzymane wnioski dają nowy wgląd w rynki paliw Grupy Wyszehradzkiej i mogą być istotne dla podmiotów zajmujących się przetwórstwem ropy naftowej, przedsiębiorstw handlu detalicznego, firm transportowych i dystrybucyjnych, rolników czy konsumentów indywidualnych.