ORDU/FATSA YAPRAKLI MEZARLIĞI VE TARİHİ MEZAR TAŞLARI

Fatsa Yapraklı Mezarlıǧı'nda bulunan tarihi mezar taşları bu araştırma ile kayıt altına alınmış ve eserler bilimsel olarak ilk kez incelenerek tanıtılmıştır. Tahribatın ve kayıpların fazla olduǧu ayrıca yeni definlerin de sürdüǧü mezarlıkta, tarihi olan mezarlar deǧerlendirilmiş ve eserlerin kitabeleri okunmuştur. Mezarlar, mezar tipolojisi, şahidelerin malzeme, teknik, form ve bezeme özellikleri Sanat Tarihi metodolojisi içerisinde ele alınmıştır. Mezar taşı tipolojisi olarak çeşitliliǧin sınırlı olduǧu mezarlıkta süslemede kompozisyonların zenginliǧi ve bölgeye göre farklılıǧı ile önemli ayrıntılar tespit edilmiştir. Yapraklı Mezarlıǧı'nda ayak taşlarının hemen hepsi bezenirken özellikle Batı Anadolu Bölgesi'ne özgü olarak bilinen Karadeniz Bölgesi'nde pek işlenmeyen cami tasvirli bir ayak taşı bulunmuştur. Kompozisyonda cami, minaresi son cemaat yeri ve önünde şadırvan veya türbe gibi mimari yapılar topluluǧu içinde tasvir edilmiştir. Osmanlı Türkçesi ve Cumhuriyet Dönemi'ne ait günümüz Türkçesi ile yazılan kitabelerde ve içeriǧinde deǧişen farklılıklar ile bir örnekte "Tanrı" lafzı olarak şahide de ilginç bir detay kaydedilmiştir. Mezarlıkta çok kaliteli işçilik ve malzemeden üretilen eserden başlayarak diǧer mezar taşı yapma geleneǧini sürdüren sade örnekler olarak eserlerde kronolojik biçimde deǧişimin izlenebilmesi açısından da önemlidir. Mezarlıkta incelenen on iki örnek biçim-form ve süsleme açısından detaylıca ele alınırken eserlerin özellikle Türk mezar taşı geleneǧi ve bölge kültürü içerisindeki yerleri belirlenmeye çalışılmıştır.