Sosyal Adaletin Sağlanmasında Katılım Bankacılığının Rolü

Dünyada ve Türkiye’de gelir dağılımında adaletsizliğin giderek artmakta olduğu görülmektedir. TÜİK (2019), Türkiye’de, en yüksek gelire sahip %20’lik grubun ülke toplam gelirinden aldığı pay bir önceki yıla göre 1,3 puan azalarak %46,3'e düşerken, en düşük gelire sahip % 20’lik grubun aldığı pay 0,1 puan artarak %6,2'ye yükseldiği görülmektedir. Bankacılık hizmetleri de bu adaletsiz dağılımda büyük rol oynamaktadır. Günümüz bankacılık hizmetleri Friedman (1953)’ın iktisadi faaliyetlerin etik ve normlara göre inşa edilemeyeceği anlayışının bir yansıması olarak kabul edilebilir. Ancak bununla beraber İslam, sosyal ve ekonomik hayatta da bir adalet tesis etmek ister. İslami bankaların bu konudaki rolü elbette tam anlamıyla konvansiyonel bankalardaki gibi olmamalıdır. Katılım bankaları diğer ticari bankalar gibi sadece kârı gözetemezler, bununla birlikte bankaların dağıtıcı adalet rolünü de İslam’a uygun bir şekilde yerine getirmelidirler. İslami finansın önemli sorunlarından birisi olan toplumsal adalet anlayışına katılım bankalarınca çözüm önermede ve alternatifler oluşturmada yeterince çaba göstermediği göze çarpmaktadır. Bu çalışmada, “Katılım bankalarının ticari hedeflerinin yanı sıra sosyal sorumluluk misyonu da olmalı mıdır?” ve “Ticari hedefleriyle birlikte sosyal sorumluluk misyonunu nasıl bir arada yürüteceklerdir?” sorularına cevap bulmak amaçlanmaktadır. Çalışmada geniş literatür araştırması yapılmış olup elde edilen bulgular betimsel araştırma yöntemiyle derinlemesine değerlendirilmiştir. Katılım bankalarının uygulamada toplumsal adaleti sağlayabileceği örnekler incelenerek çeşitli öneriler sunulmuştur.