Folklor halay değildir! peki ya halay? Ana çizgileriyle halayın kültürel serüveni

İnsan bedeninin zaman ve uzamda gerçekleştirdiği estetik hareketler şeklinde açıklanan dansın uygarlık tarihinin en eski eylem ve sanat türlerinden biri olduğu kabul edilmektedir. Bu yönüyle insan ve toplum bilimlerinin en arkaik konularından biri olan dansın ve çoğu zaman ona eşlik eden müziğin, insanlık ve medeniyet tarihi boyunca insan yaşamında üstlendiği çeşitli işlevlere bağlı olarak kültürel üretim ve tüketim faaliyetleri içinde kendine oldukça geniş ve özel bir yer edinmiş olduğu gözlemlenmektedir. Bu bakımdan geleneksel danslar aynı zamanda, içinde yaratılıp icra edilerek kuşaklararasında aktarıldığı topluluğun inançlarını, değerlerini, yaşam biçimini, sosyokültürel ve psikolojik özelliklerini de yansıtan kültürel göstergelere ve iletişim formlarına karşılık gelmektedir. Geleneksel danslar bu çerçevede, disiplinlerarası bir kültür araştırma ve inceleme disiplini olan folklorun kapsama alanına giren konulardan biridir. Folklor ile geleneksel danslar arasındaki ilişkiler geçmişten günümüze o denli güçlü olmuştur ki geleneksel halk danslarını adlandırmada -yanlış ve daraltıcı bir şekilde- bilimsel bir disiplinin adı olan “folklor” terimi yaygın olarak kullanılagelmiştir. Bu dikkatten hareketle gerçekleştirilen çalışmada, geleneksel danslar arasında yaygın bir form olarak beliren halayların kültür ve inanç tarihi bağlamında geçmişten günümüze serüveni genel hatlarıyla ele alınmıştır. Bu doğrultuda halayın erken dönem Türk inanç ve yaşam biçimleriyle olan ilişkileri, kültürel bir gösterge sistemi ve iletişim formu olarak başlıca özellikleri ve benzeri hususlar bütüncül ve disiplinlerarası bir yaklaşımla incelenmiştir.