SÎRET ESERLERİNE GAZELİN GİRİŞİ VE HASANOĞLU'NUN KİTĀB-I SÎRETÜ'N-NEBÎ ESERİNDEKİ GAZELLER

İslam dini Türkler tarafından X. yüzyılda Karahanlı hakanı Satuk Buǧra Han zamanında kabul edilince Kur'an ve hadisleri daha iyi anlamak gayesiyle Arapça öǧrenme ihtiyacı doǧmuş, zamanla Arapça bilim, Farsça da edebiyat dili olarak kabul görerek Türkçeyi önemli ölçüde etkilemiştir. Büyük Selçuklu Devleti Farsçayı devlet dili olarak kabul edince Farsça, Fars kültürü Anadolu'ya taşınmış; Türkçe, Arapça ve Farsçanın baskısı altına girmiştir. Anadolu Selçuklu Devletinin zayıflamasıyla oluşan beylikler döneminde Türkçeciliǧe dönüş başlamıştır. Türkistan'dan gelen Yesevilik, Haydariiik, Bektaşilik, Babailik gibi tarikatlara mensup alperen dervişler oba oba dolaşarak halka tasavvuf düşüncesiyle birlikte Moǧol zulmüne karşı katlanma gücü, mücadeleci duygular aşılamıştır. Bu yüzyıllarda Anadolu'da Ahmed Fakih, Yunus Emre, Azerbaycan'da ise Hasanoǧlu gibi şairler yetişerek Türkçecilik akımını süratlendirmiştir. İzzeddin Hasanoǧlu Türkçe şiirlerinde Hesenoǧlu, Farsça şiirlerinde Puri Hesen mahlasını kullanmıştır. Hasanoǧlu'nun şimdiye kadar sadece üç Türkçe ve iki tane Farsça şiiri bulunabilmiştir. 2010yıllarında KMb-ı Sîretü'n-Nebî adlı mesnevisi Finlandiya'da bir şahsi koleksiyoncudan satın alınarak Türkiye'ye getirilip Türk Dil Kurumu'na verilmiştir. Makaledeki gazeller bu eserden alınmıştır. Makalede Hasanoǧlu, mesnevi, gazel, siyer, mesnevilere gazelin girişi konusunda bilgiler verilmiştir. Mesnevideki gazeller eserdeki kahramanlar ve edebî tiplerin diliyle yazılmıştır. Hasanoǧlu, mahlasını mesnevinin yalnızca temmet kısmındaki gazelde anmıştır.