SLOBODNI GRAĐANI, DEMOKRATIJA – PRETPOSTAVKE PRIMENE RIMSKOG PRAVA

Danas se u većini društava smatra da se sloboda čuva širenjem demokratije a ne ograničenjem državne vlasti. Ovo shvatanje suprotno je antičkom viđenju slobode kao suštine čovekovog bića i njegove najveće vrednosti. Antičke definicije slobode upućuju na zahtev za razvoj naših najviših sposobnosti. Tako se sprečavaju negativne tendencije u društvu kao što je demokratski despotizam (veličanje vlasti i autoriteta i koncetracija moći u rukama vođe), i urušavanje najviših vrednosti u globalnom društvu. U antičkom polisu se ius civile primenjivao samo na slobodne građane, što nije bio slučaj sa strancima, koji su smatrani robovima. Oni kao robovi nisu uživali nikakva prava i bili su pribavljani od strane rimskih građana kao bilo koja druga imovina. Ropstvo se u Rimskoj imperiji shvatalo kao normalno stanje a objašnjavalo se sociološkim i biološkim razlozima. Ius gentium je, međutim, sa širenjem Imperije na nove provincije, obezbedio primenu i na građane i na strance. Antički polis je, takođe, iznedrio neposrednu demokratiju kao vladavinu naroda, koja je bila dužnost i privilegija slobodnih građana, dakle primat su imale javne obaveze. Danas se demokratija shvata individualno, kao zaštita pojedinca, njegove imovine i privatnog života.