SULTAN II. ABDÜLHAMİD'İN SALTANAT DÖNEMİNDE MISIR MENŞELİ MUZIR NEŞRİYAT VE DEVLETİN ALDIĞI TEDBİRLER (1876-1909)

Osmanh Devletinde Müslüman halkm Lale Devrinde kullanmaya başladıǧı matbaa, 19. yüzyıla gelindiǧinde yaygın olarak kullanılan bir icat hâline gelmiştir. Buna paralel olarak Osmanlı Devletinde matbuat sayısında ciddi anlamda artış meydana gelmiştir. Ülkede matbuatın yaygınlaşması hâlinde zararlı, art niyetli, olumsuz, gerçek dışı yayınların ortaya çıkması kaçınılmaz olmuş ve devlet için kontrolün gerekli olduǧu düşüncesini doǧurmuştur. Çünkü yönetimin düşüncesine göre, devlete karşı olumsuz yayınlar ve İslam'a saldırı içeren yayınlar gibi birçok yayın halkın kafasını karıştırma durumu arz etmekteydi. 19. Yüzyılda bu yayınlar Osmanlı'nın yalnızca Anadolu topraklarında deǧil Mısır'da da yayımlanmıştır. Osmanlı Devletinin imtiyazlı bir eyaleti olan Mısır'da da ayrılıkçı kimselerin bu tarz muzır neşriyatı çokça yayınladıǧı görülmektedir. Bu konuda devletçe sansür yoluna gidilmiş gerekli görüldüǧü durumlarda daha ciddi tedbirler de alınmıştır. Bu doǧrultuda devlet, basın ve yayın sürecini denetlemek adına hukuksal ve kurumsal dayanaklar oluşturmuştur. Oluşturulan bu yasal zemin ve kurumlar yeni problemler ortaya çıktıkça zaman içerisinde sürekli yenilenmiştir. Muzır yayın yapanlar farklı yöntemlerle bu yayınlarını devletin tüm tedbirlere raǧmen ülkeye sokma çabası içerisinde olmuşlardır. Devlet ortaya çıkan bu yayınları imha etme durumunda kalmıştır. Bu yöntemlerden bir tanesi de yayınları yakarak ortadan kaldırma girişimi olmuştur. Bu çalışma Mısır'da dönem içerisinde yayınlanan muzır yayınların içeriǧini ve devletin genel olarak ülke içinde yayımlanan muzır yayınlara karşı aldıǧı tedbirleri incelemektedir.