THE RELATIONSHIP BETWEEN ECONOMIC FACTORS AND HEALTH PERSONNEL EMPLOYMENT IN TURKEY: AN ECONOMETRIC ANALYSIS

Bu çalışma, 1974-2015 arası Türkiye'de ekonomik faktörler ve saǧlık personeli istihdamı arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için Pesaran, Shin ve Smith (2001) tarafından geliştirilen ARDL (Otoregresif Daǧıtılmış Gecikme Modeli) sınır testi yaklaşımını uygulamaktadır. Saǧlık personeli verisi hekim, diǧer saǧlık personeli (ebe ve hemşire) sayısını kapsamakta iken, reel GSYH ve ekonomik krizler çalışmaya ekonomik faktörler olarak dahil edilmiştir. Ekonomik büyüme ile saǧlık personeli sayısı arasındaki uzun dönemli ilişki açısından bu çalışma, Türkiye'de hekim istihdamının ekonomik büyümeden baǧımsız olarak yapıldıǧını, ebe ve hemşire istihdamının ise doǧrudan ekonomik büyüme ile orantılı yapıldıǧı ortaya koymaktadır. Çalışmanın bulguları, 1994 ekonomik krizinin sadece ebe ve hemşire sayısı üzerinde önemli şekilde azaltıcı etkisinin olduǧunu göstermektedir. Çalışmanın hem uzun dönem ilişkilere hem de krizlerin etkilerine dair sonuçları politikacıların hekimlere ebeler ve hemşirelerden daha fazla önem verdiklerini göstermektedir. Saǧık hizmetleri ekip çalışmasına dayalı olduǧu için bir ekonomik zorluk döneminde ebe ve hemşire sayısında yapılacak kesintiler toplumun saǧlık hizmeti ihtiyacının nicelik ve kalite açısından karşılanmasını zorlaştıracaktır. Bu yüzden politikacıların diǧer saǧlık personeli istihdamına da daha fazla önem vermesi gerekmektedir.