Türkiye göç ve mülteci politikasının dış politika ekseninde değerlendirilmesi: 2000-2017

Makalenin amacı, 2000-2017 yılları arasında Türkiye’nin değişen göç ve mülteci politikasını dış politikanın bir izdüşümü olarak değerlendirmektir. Makalenin argümanı, Türkiye’nin göç ve mülteci politikası 2000-2011 tarihleri arasında Avrupa Birliği (AB)’ne üyelik modeline çerçevesinde dönüştüğü iken, 2011-2017 arası göç politikası/söylemindeki dönüşümüm temel hedefi Avrupa ve Ortadoğu’da siyasi manevra alanını genişletmek olmuştur. Buna ilaveten, bu dönemde Türkiye’nin dış politikada yaşadığı süreci Avrupalılaşma (Europeanization) ve Avrupa’dan uzaklaşma (de-Europeanization) olarak değerlendirir. Avrupalılaşma olarak tanımlanabilecek, 2000-2011’i kapsayan dönemde Türkiye, AB’nin ‘güvenlikçi’ sınır politikalarına bazen adapte olmuş, bazen ise AB’nin eleştirilerine rağmen ‘esnek’ göç politikasına devam etmiştir. Buradaki siyasi sürecin dinamiği, Türkiye’nin AB üyeliğine inancı doğrultusunda şekillenmiştir. 2011 yılından itibaren ise, Avrupa’dan uzaklaşma dediğimiz sürece girilmiş ve Ahmet Davutoğlu’nun Ortadoğu’da hamilik iddiası ve AB ile bozulan ilişkiler çerçevesinde göç politikası farklılaşmıştır. Sonuç olarak, AB üyeliği girişimleri, ikili ilişkilerdeki gerilimler yüzünden sekteye uğramış ve reformlar askıya alınmıştır. Suriye göçmen krizi ise, uluslararası siyasetteki dengeleri değiştirerek, AB’yi Türkiye ile yeniden işbirliği kurmaya mecbur bırakmıştır.