Uluslararası Dengeler Çerçevesinde Osmanlı İmparatorluğu-Venedik Cumhuriyeti İlişkileri ve Sadrazam İbrahim Paşa (1523-1536)

Kanunî Sultan Süleyman döneminin uluslararası siyasetinde belirleyici role sahip olan İbrahim Paşa’nın sadrazamlık döneminde Osmanlı İmparatorluğu ve Venedik Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkiler güçlendirilmiş ve Osmanlı’nın Habsburg İmparatorluğu ile siyasi, askeri ve ideolojik mücadelesinde Venedik Cumhuriyeti hem bir müttefik hem de bilgi akışını sağlayan bir istihbarat kolu olarak değerlendirilmiştir. Bu dönemde iki devlet arasında bir savaş vuku bulmamıştır. Ancak, 1532 Alaman Seferi sonrası Venedik’in Habsburg İmparatorluğu’na yakınlaşması, Osmanlı’nın da Venedik’e yaklaşımını da değiştirmiş; İbrahim Paşa Venedik yönetimini birçok kez ahidnâme şartlarına uygun olarak hareket etmek konusunda uyarmıştır. Dönemin Venedik belgelerinde, Venedik dostu olarak nitelendirilen Paşa’nın, sadaretinin son yıllarında Venedik’e karşı daha sert bir tutum sergilediği görülmektedir. Bu makale, iki devlet arasındaki ilişkilerin esasen değişen uluslararası dengeler çerçevesinde şekillendiği iddiasını taşımakta ve bu dönemde İbrahim Paşa’nın gerek uluslararası siyaseti kurgulayan, gerekse Osmanlı-Venedik ilişkilerini dengeleyen en etkili siyasi isim olduğunu saptamaktadır. Paşa’nın 1536’da ölümünü takiben, 1537’de Venedik’e bağlı Korfu Adası’nın kuşatılması ve Osmanlı-Venedik barışının bozulması bu savın kuvvetli destekleyicisidir.