Kocaeli Tarihi Cami Örnekleri Üzerinden Planlı Koruma Kapsamında Hasarsız Test Uygulamaları: Çoban Mustafa Paşa Camii, Fevziye Camii Ve Pertev Paşa Camii

Tüzükler, genel prensipler ve tarihi yapıların bakım ve onarım yöntemleri ile tarihi yapılar üzerine çalışmalara uluslararası literatürde rastlanmaktadır ve günümüz koşulları ile birlikte gelişen teknoloji, koruma yöntemlerini, teorilerini ve yaklaşımlarını değiştirmektedir. Koruma devamlı, eş güdümlü ve programlı çalışmaları, önlem almayı (riskin oluşmasını kısıtlama), bakımı (yapının özeliklerini kontrol etme) ve restorasyonu (direkt müdahale) içeren bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Böylece planlı koruma bağlamında mevcut yapılar üzerine uygulanan hasarsız testlerin önemi vurgulanmalı ve yaygınlaşmalıdır. Türkiye gibi zengin tarihi yapı stokuna sahip ülkelerde, sınırlı sayıdaki uzmanlar ile tüm tarihi yapıların fiziksel durumunu değerlendirmek zordur. Öte yandan, bina stokunun fiziksel durumunu değerlendirmek ve detaylı teşhis çalışmaları yapmak bilinçli ve sürdürülebilir koruma açısından önemli bir durumdur. Yapının etkisi altında olduğu iç ve dış fiziksel çevre koşulları ve bunların yapı kabuğu ve elemanlarında yarattığı bozulmalar yapının strüktürü ve konfor koşullarını olumsuz yönde etkilemektedir. Bu bozulmalara neden olan etkenlerin yapının bu etkilere karşı davranışlarının sürekli takip edilmesi yapının yüksek risk altına girmesini engelleyerek yapılara bilinçsizce uygulanacak ağır müdahalelere gereksinimi ortadan kaldıracaktır. Gözlem altında uygulanan hasarsız test ile yapıların bu yüksek risk altına girmesi ve ağır müdahalelerin ortadan kalkması mümkündür. Bu çalışmada, 16. yüzyılda inşa edilmiş Kocaeli'nin önemli üç mimari mirası olan Pertev Paşa Camii, Gebze Çoban Mustafa Paşa Camii ve Fevziye Camileri ele alınmıştır. Koruma kurulları tarafından tescilli olan üç camiye zarar verilmeden incelemelerde bulunulmuştur. Özgün yapım tarihleri 16. yüzyıla dayanan tüm yapıların seçimleri üç ölçüte dayanmaktadır. Pertev Paşa Camii ve Fevziye Camii birbirlerine olan yakın konumları nedeniyle aynı mikro iklimsel koşullar altında bulunmaktadır. Öte yandan Fevziye Camii birkaç kez rekonstrüksiyona uğradığı için malzeme ve yapı sistemi bakımından diğer camilerden ayrılmaktadır. Pertev Paşa Camii gibi malzeme, yapım sistemi ve mimari özellikler bakımından iyi korunmuş olan Çoban Mustafa Paşa Camii ise diğerlerine göre başka yerde konumlanmaktadır. TÜBİTAK tarafından finanse edilen "Kocaeli Tarihi Cami Örnekleri Üzerinden Planlı Koruma Kapsamında Hasarsız Test Uygulamaları: Çoban Mustafa Paşa Camii, Fevziye Camii ve Pertev Paşa Camii" başlıklı projenin sonu