ZAMAN VE MEKÂN KAVRAMLARI ARASINDAKI PARADOKSAL ILISKININ “BULUT ATLASI” FILMI ÜZERINDEN OKUNMASI

Mimarlık ve sinema arasında, zaman ve mekân tasarlama ortaklığı ile bir etkileşim bulunmaktadır. Bu etkileşimin en yoğun olduğu tür olan bilim-kurgu, mimarlığın zaman ve mekân yaratma süreciyle benzer kaygılar taşımaktadır. Mimarlık ve bilim-kurgu sineması arasındaki bu etkileşimi örneklemek amacıyla, farklı zaman ve mekân yaklaşımları (bağımsız altı farklı kurgusu), alternatif kurgu teknikleri ve postmodern film niteliğiyle çok yönlü perspektifler kazandırarak öne çıkan, günümüz sineması örneklerinden olan “Bulut Atlası” (2012) filmi seçilmiştir. Sinema ve mimarlık arasındaki etkileşim, zamansal ve mekânsal kavramların analizleri üzerinden tümdengelim yöntemiyle yapılmıştır. Çalışmada önce zaman ve mekân kavramları, aralarındaki paradoksal ilişki tarihi süreç içerisinde ele alınmış, daha sonra film analizi yapılarak günümüz zaman ve mekân sorunlarına değinilmiştir. Bu sorunların sinemada ve özellikle zaman ve mekânla etkileşimi fazla olduğu tespit edilen bilim-kurgu türünde ele alınışı, mimarlık ile zaman ve mekân kavramları üzerinden kurduğu ilişkiler film mekânları üzerinden tekrar yorumlanmıştır. Zaman, mekân, yersizlik, zamansızlık, an ve anı, varoluşsal mekân, zaman geçişleri (kopma, sıçrama ve geri dönüş) gibi kavramların yorumları ve örneklemeleri yapılmıştır. Bu kavramlar arasında filmin kurgusunu güçlendiren en temel kavramın, izleyicinin bilindik zaman ve mekân algısını alt üst eden zaman geçişleri (kopma, sıçrama ve geri dönüş) olduğu görülmüştür. Ayrıca mekânların çeşitliğini ve niteliğini arttıran bu kavramın, zamanı da çok yönlü ele alarak postmodern dönemin zaman sorunlarını da film yoluyla izleyiciye aktararak farkındalık oluşturduğu görülmüştür. Bu makale, mimarlık ve sinema arasındaki etkileşime zaman ve mekân kavramları üzerinden vurgu yaparak, seçilen bilim kurgu filmi üzerinden mekânsal okumalarla bu etkileşimi açığa çıkarmak üzerine kurgulanmıştır.