HEKİM FOLKLORUNDA STEREOTİPLERİN LAKAPLARI ŞEKİLLENDİRMESİ VE FIKRALARA YANSIMALARI

Aynı meslek grubuna mensup bireyler tarafından iş çevresinde yaratılmış tüm anlamlı kültürel oluşumlar üzerine odaklanan meslek folkloru, folklorun çalışma alanlarından biridir. Mesleki bağlamda oluşturulmuş fıkralardan inançlara, giyim kuşamdan meslek töresine, espri ve şakalardan ritüellere kadar geniş bir yelpazedeki malzeme meslek folkloru çalışmalarına konu olmaktadır. Meslek folkloru, folklorun diğer çalışma sahalarına göre daha az çalışılan alanlardan biri iken, tıpçılar da meslek folkloru çalışmaları içerisinde üzerinde en az çalışılan gruplardan biri olarak dikkat çeker. Hekimler, hemşireler ve diğer sağlık görevlilerinden oluşan ve sağlık hizmetleri profesyonelleri diye tanımlanan bu grup içerisinde hiyerarşik konumları ve sayıları bakımından önemli bir yere ve zengin bir folklora sahiptir. Cerrahi ve dahiliye olmak üzere iki temel alana ayrılan tıpta, hekimler de cerrahi branş hekimleri ve dahili branş hekimleri olmak üzere kendi içlerinde iki ana gruba ayrılır. Tıpta uzmanlaşmaya bağlı olarak gelişen ve “Hekim” üst kimliği altındaki bu alt gruplar meslek içerisindeki stereotiplerin oluşumunda çıkış noktasıdır. Stereotipler, insanları birtakım türlere ve tiplere ayıran ve belli özelliklerin belli insanlarda bulunduğunu varsayan zihinsel yapılardır. Bu yapılar çeşitli durum, olay ve konuların değerlendirilmesinde önemli bir etkiye sahiptir. Hekimler arasında özellikle alt grupların birbirlerini ötekileştirmeleri bağlamında oluşturulan stereotipler, folklorlarındaki pek çok türünün şekillenmesinde de yorumcul bir çerçeve oluşturmaktadır. Bu çalışmada farklı branşlardaki hekimlerle yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen malzemeden hareketle hekim folklorundaki stereotipler tespit edilmeye çalışılmıştır. Dahiliye, genel cerrahi ve kadın doğum alanlarından örneklerle stereotipler doğrultusunda şekillenen lakaplar, stereotiplerin yansıması olan fıkralar ele alınmış ve hekim üst kimliği içerisinde yer alan alt grup kimlikleri ve ötekileştirmelerinin hekim folklorunun bir cephesinin oluşumundaki rolü ortaya konulmaya çalışılmıştır.