TÜRKMENİSTAN’DA KÜLTÜREL KİMLİĞİN KAYNAĞI OLARAK DEDE KORKUT GELENEĞİ

On dokuzuncu ve yirminci yüzyıllar pek çok Türk topluluğu için kültürel kimliklerin yeniden inşa edildiği bir dönem olarak tarihteki yerini almıştır. Türkmenistan da Sovyetler Birliği’nden ayrıldıktan sonra yeniden bir “Türkmen” kimliği inşa etmeye başlamıştır. Türkmenistan’ın bir ulus kimliği oluşturmasında tarih, coğrafya, dil, edebiyat ve folklordan da yararlanılmıştır. Dede Korkut Kitabı, ulus kimliğinin oluşmasında ve kültürel kimliğin inşasında kaynak teşkil eden en önemli eserdir. Bunun için Dede Korkut Kitabı bilimsel anlamda araştırmalara konu olmakla birlikte, tiyatro gibi çeşitli sanat faaliyetlerinde de kullanılmıştır. Hatta Dede Korkut, Türkmen kimliğini tanımlama denemesi olan “Ruhname”ye de girmiştir. Türkmenlerin tarihini, dilini, edebiyatını, geleneğini anlatan bu eserde, Dede Korkut Türkmen uluları arasında gösterilir; Dede Korkut Kitabı’nı okuyan her insanın, Oğuzların gelişmiş kültür çeşitliliğine sahip olduğunu görebileceği ifade edilir. Bu nedenle Türkmenistan’da kültürel kimliğin oluşmasında Dede Korkut Kitabı’ndan faydalanma özellikle “Ruhname” örneğinde kendini göstermiştir denilebilir. Bu yazıda Türkiye ve Azerbaycan’da da kültürel kimliğin bir parçası olarak düşünülen Dede Korkut’un, Türkmenistan’da kimlik oluşturma faaliyetlerindeki yeri üzerine tespit ve değerlendirmeler yapılmıştır. Bunun yanı sıra Türkmenistan’da Dede Korkut araştırmalarının tarihi ve problemleri de çalışmanın kapsamına giren diğer hususlar arasındadır.