Edvâr Kitaplarında Usûl-i Cedîd: İç İçe Daireli Usûller

Bu makalede, Türk musikisi yazılı kaynaklarında ilk olarak 18. yüzyılda kaydedilmiş olduğu tespit edilen iç içe daireli usûllerin incelenmesi, ne amaçla ve nasıl geliştirildiğinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Türk musikisinin en önemli unsurlarından olduğu kabul edilen usûl konusunda birçok bilimsel çalışma yapılmıştır. Bunun yanısıra iç içe daireli usûller konusuna bazı çalışmalarda değinilmişse de detaylı olarak hiçbir çalışmada ele alınmamıştır. Bu amaçla, iç içe daireli usûllere yer verilen üç eser (Kevserî Mecmuası, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesinde yer alan T 1856 numaralı yazma eser ve Hâşim Bey Mecmuası) incelenmiştir. Elde edilen bulgular, iç içe daireli usûllerin "usûl velveleleri" ile ilişkisi olduğunu göstermesinin yanı sıra Türk musikisinde usûl konusunun geldiği düzeyi de göstermektedir. Araştırma sonuçlarından hareketle "Hafif" ile "Fer" usûllerinden oluşan bir "iç içe daireli usûl" geliştirilmiş ve örnek olarak sunulmuştur.