Środowisko społeczno-ekonomiczne a poziom rozwoju fizycznego chłopców ze szkół ponadgimnazjalnych województwa podkarpackiego

Celem artykułu badawczego było scharakteryzowanie środowiska społeczno-ekonomicznego oraz jego wpływu na rozwój fizyczny chłopców w wieku ponadgimnazjalnym z terenów Podkarpacia. Badania zostały przeprowadzone w 2015 roku. Grupę badawczą stanowiło 281 chłopców. Badania obejmowały sondaż diagnostyczny dotyczący środowiska społeczno-ekonomicznego chłopców, a także pomiary antropometryczne oraz wybrane próby zdolności motorycznych. Dla wymienionych cech i zdolności obliczono średnią arytmetyczną, odchylenie standardowe oraz współczynnik zmienności Pearsona. Analiza statusu społeczno-ekonomicznego została dokonana zgodnie z sugestiami Bieleckiego (1998) na podstawie ankiety, która dotyczyła wykształcenia rodziców, charakteru wykonywanego zawodu oraz liczby dzieci w rodzinie. Każde pytanie było punktowane 0-4, maksymalnie można było uzyskać 18 punktów. Na podstawie otrzymanych punktów całość badanej zbiorowości została podzielona na trzy grupy: -- o wysokim statusie społeczno-ekonomicznym (SSE), -- o średnim SSE, -- o niskim SSE. Ocenę budowy somatycznej dokonano na podstawie pomiarów antropometrycznych wysokości i masy ciała. Otrzymane wyniki posłużyły do obliczenia wskaźnika II Queteleta (BMI). Sprawność fizyczna została oceniona na podstawie wybranych zdolności motorycznych - szybkości kończyny górnej oraz mocy kończyn dolnych. Do oceny wyżej wymienionych zdolności posłużyły wybrane próby z testu EUROFIT (Eurofit 1998). Wyniki badań wykazują znaczący wpływ statusu społeczno-ekonomicznego na różnice w budowie ciała – wysokości, masie, a także wskaźniku II Queteleta. Nie można jednak jednoznacznie stwierdzić zależności między SSE a sprawnością fizyczną badanych. Grupa o niskim SSE uzyskała lepsze wyniki niż koledzy z grupy o średnim SSE. Badania wpływu statusu społeczno-ekonomicznego na rozwój fizyczny młodzieży należy oprzeć na dodatkowych kryteriach – np. dostępie do pracy czy dochodzie na jednego członka rodziny z uwzględnieniem wszystkich źródeł dochodów, na podstawie których można precyzyjnie dokonać oceny rozwarstwienia społeczeństwa. Śledzenie tych zmian jest ważne przede wszystkim z tego względu, iż dostarcza cennych informacji dotyczących świadomego kształtowania się polityki socjalnej państwa.