DEHB’li çocuklarda NPY, leptin ve grelin düzeyleri: Metilfenidat tedavisinin etkisi

Amaç: Bu çalışmada dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan çocuklarda iştah ve beslenmeyi düzenleyen biyomoleküllerden nöropeptit-Y (NPY), leptin ve grelinin plazma düzeylerini belirlemek ve tedavide kullanılan uzun salınımlı metilfenidat (OROS-MPH) kullanımına bağlı olarak gelişen iştahsızlık, kilo kaybı ve/veya kilo alımında yavaşlama yan etkilerinin altında yatan nörobiyolojik düzenekleri araştırmak amaçlandı. Yöntem: DSM-5 tanı ölçütlerine göre DEHB tanısı konmuş 30 çocuk ile yaş açısından benzer 21 sağlıklı çocuk çalışmaya alındı. Çalışmaya alınan tüm olgulara Okul Çağı Çocukları için Duygulanım Bozuklukları ve Şizofreni Görüşme Çizelgesi Şimdi ve Yaşam Boyu Şekli (ÇDŞG-ŞY) uygulandı. Tüm çocukların anne-babalarına Sosyodemografik Veri Formu ve DEHB grubunun anne-babalarına Conners Ana-Baba Değerlendirme Ölçeği (CADÖ) verildi. DEHB’li olgular iki ay OROSMPH tedavisinden sonra Barkley Stimulan Yan Etki Değerlendirme Formu ile değerlendirildi. Sağlıklı kontrollerden bir kez ve DEHB’li olgulardan tedavisi öncesi ve tedavi sonrası toplam iki kez alınan kan örneklerinden plazma NPY, leptin ve grelin ve düzeyleri enzyme-linked immune-sorbent assay (ELISA) kitleriyle çalışıldı. Bulgular: Çalışmamızda sağlıklı kontrol grubu ile DEHB grubu plazma NPY, leptin ve grelin düzeyleri karşılaştırıldığında, NPY düzeyi DEHB’li grupta düşük bulundu. Sağlıklı kontrol grubu ile DEHB grubu tedavi sonrası ölçümleri karşılaştırıldığında, DEHB grubunda leptin düzeyinin düşük olduğu gözlendi. DEHB’li olgularda tedavisi öncesi ve sonrası yapılan ölçümlerde sadece NPY değerinin tedavi öncesine göre tedavi sonrası yüksek olduğu bulundu. Sonuç: NPY düzeyinin DEHB grubunda sağlıklı gruba göre düşük olduğu, tedavi sonrası plazma düzeylerinin arttığı, leptin ve grelin düzeylerinde tedavi sonrası anlamlı bir değişiklik olmadığı gözlenmiş olup tedavi süresi uzadığında bu değişikliklerin daha anlamlı olup olmayacağına yönelik daha geniş örneklem gruplarıyla, daha uzun süreli tedavi sonrasında yapılacak yeni çalışmalara gerek vardır. Bu çalışmalar metilfenidat tedavisine bağlı gelişen iştahsızlık ve/veya kilo kaybının altında yatan nörobiyolojik düzenekler hakkında yeni bilgiler elde edilmesini sağlayacaktır.