Politiek als een strijd om betekenis: Over de verantwoordelijkheid van politicologen in het maatschappelijk debat / Politics as a struggle for meaning: On the responsibility of political scientists in the public debate

Politiek is in hoog gemediatiseerde samen-levingen, onder meer, steeds een strijd om betekenis. Een strijd over wat bepaalde woorden betekenen, hoe we bepaalde feiten moeten interpreteren en hoe we de ideologie van een partij moeten begrijpen. Woorden hebben geen vaste betekenis, maar zijn steeds onderhevig aan een politiek-ideologische machtsstrijd (Pocock, 1984; Blommaert et al. 2005; Maly, 2012). Alle taalgebruik is potentieel gekleurd; er bestaat geen a priori neutraal taalgebruik. Als politicologen zich mengen in het maatschappelijk debat, is het hun taak om die politieke strijd om betekenis in zijn historische en maatschappelijke context bloot te leggen. Het discours van politici moet kritisch worden geanalyseerd en niet worden gereproduceerd alsof het wetenschap is (Briggs, 1986). Enkel dan dragen politicologen bij tot een verdieping van de democratie. Ik beargumenteer deze stelling aan de hand van drie casussen. Ten eerste analyseer ik het hedendaagse conservatieve discours over democratie. Ten tweede ga in op het sociaal discours van N-VA-politici. En ten slotte bekijk ik hoe spa sociaal-zijn definieert. Twee concepten staan centraal in deze analyses, concepten die vandaag door links en door rechts gebruikt en geclaimd worden in het maat-schappelijk debat: democratie en sociale politiek. Democratie en sociale politiek Democratie en het voeren van een soci-ale politiek hebben in ons land en in grote delen van de wereld een hegemonische status (Hobsbawm & Attali, 2001). Bijna iedere partij is expliciet voorstander van democratie en iedereen is voor een sociale politiek. Het is dan ook niet vreemd dat alle Belgische partijen zich profileren als democraten, net zoals alle partijen pretenderen een 'sociale politiek' te voeren. Expliciet opkomen voor een dictatuur of een ontmanteling van de democratie is niet alleen ongrondwettelijk, men zou er naar alle waarschijnlijkheid weinig stemmen mee vergaren. Hetzelfde geldt voor soci-ale politiek.