DE RECHTSPRAAK VAN DE DERDE KAMER (ADATKAMER) VAN DE RAAD VAN JUSTITIE TE BATAVIA

Het betreft hier een experiment van de Indische Regering op het stuk van de rechtspleging over de Indonesische bevol-king, waarvan men destijds grote verwachtingen koesterde; verwachtingen, welke slechts ten dele in vervulling zijn gegaan, omdat de Japanse bezetter'in 1942 aan deze rechtspraak een even ontijdig als radicaal einde heeft gemaakt en een herstel in de vorige toestand na de bevrijding niet is gevolgd. RECHTSPRAAK DERDE KAMER RAAD VAN JUSTITIE TE BATAVIA. 135 op laatstgenoemde rechtspraak, welke de stoot gaf tot de instelling van de Adat- of Derde Kamer bij de Raad van Justitie te Batavia. * * * Leest men nu de instellingsordonnantie van de Kamer door en raadpleegt men daarbij de memorie van toelichting van de betreffende ontwerp-ordonnantie8), dan blijkt bij de Indische wetgever tweerlei bedoeling te hebben voorgezeten, nl. 1 de concentratie van de applrechtspraak in burgerlijke landraadzaken in de ressorten der drie Raden van Justitie op Java bij een (enkele) Raad van Justitie, nl. die van Batavia, en 2 naast deze concentratie door samentrekking of samensmelting van de drie ressorten tot n, ook een specialisatie door deze applrechtspraak op te dragen aan een bijzondere en afzonderlijke Kamer van de Bataviase Raad, die daartoe moest optreden als een deskundig college, zulks ten einde a) de rechtsbedeling van de inheemse bevolking te verbeteren en b) haar rechtszekerheid te bevorderen 7). Wijlen prof. van Vollenhoven heeft uit een chaos van beschrijvingen, rapporten, mededelingen enz. het stelsel en het systeem van het adatrecht ontdekt en vastgelegd in zijn standaardwerk Het adatrecht van Nederlandschr Indi" en hij heeft hiermee de rechter in Indonesi iets gegeven wat 17) Misschien is de rechtspraak voor adatrecht het best te vergelijken met die in Engeland van de koninklijke rechters in de formatieve periode van de common law, toen deze rechters nog niet gebonden aan het precedent, tot taak hadden de toen nog vormloze massa van de common law door hun beslissingen en te bewerken. 1S) Dergelijke adatrechtbeschrijvingen zijn o.a. met regeringssteun samengesteld door mr Soepomo voor West-Java en door mrs Djogodigoeno en Tirtawinata voor Middel-Java. W. v. B. Rv.), welke ook gold ta.v. vonnissen van de Raad van Justitie in hoger beroep van (burgerlijke) landraadvonnissen gewezen, gaf de Adatkamer er de voorkeur aan een eigen request-civiel op te bouwen met eigen herzieningsgronden, eigen vormen en eigen termijnen, welke naar haar oordeel beter past