De instroom in de bijzondere jeugdzorg. Een mixed-methods analyse van besluitvormingspraktijken in de comités voor bijzondere jeugdzorg

Het doel van het doctoraat is om inzicht te verwerven in welke instroom wordt vormgegeven door inzicht te verwerven in de besluitvormingspraktijken van de comités voor bijzondere jeugdzorg (CBJ). In concreto wordt op zoek gegaan naar de manier waarop het begrip problematische opvoedinssituatie (POS) vorm krijgt in de praktijk. Immers, de CBJ s dienen hun professionaliteit aan te wenden om het brede POS-begrip toe te passen op concrete aanmeldingen.De theoretische basis voor het onderzoek werd gevonden in naturalistic decision making , een theorie over de besluitvorming van experten in natuurlijke settings, waarin de beslissingen snel dienen te gebeuren en belangrijke consequenties hebben voor de betrokkenen. De theorie stelt dat men doorheen expertise een mentaal model opbouwt dat het mogelijk maakt om op basis van een beperkt aantal factoren snel goede beslissingen te nemen. Op basis van deze theorie en het bestaande onderzoek naar initiële besluitvorming in de jeugdzorg werden twee onderzoeksvragen gedistilleerd.1. Welke situatie-, aanmelder-, en overige besluitvormerkenmerken beïnvloeden de beslissing tot instroom in de aanmeldingsfase door de sociale diensten voor vrijwillige hulpverlening bij de comités voor bijzondere jeugdzorg?2. Waaruit bestaat het gedeeld mentaal model op basis waarvan de sociale diensten voor vijwillige hulpverlening bij de comités voor bijzondere jeugdzorg het POS-begrip operationaliseren bij de beslissing tot instroom in de aanmeldingsfase?MethodologieOmdat beide onderzoeksvragen kaderen in een aparte methodologische traditie, werd voor het empirisch onderzoek geopteerd voor een mixed-methods design. Mixed-methods onderzoek combineert kwantitatieve en kwalitatieve analysemethoden om een antwoord te geven op de onderzoeksvragen. Voor dit onderzoek werden data verzameld bij twee CBJ s gedurende telkens 13 weken aan de hand van kwalitatieve observatie van formeel en informeel overleg enerzijds en kwantitatieve inhoudsanalyse van dossiers en besprekingen anderzijds. Dit leverde een steekproef van 315 beslissingen op met betrekking tot 220 cases.ResultatenDe besluitvorming van de onderzochte CBJ s is gebaseerd op een beperkte set factoren die in de meeste besprekingen afgewogen werden. Deze factoren zijn:1. wettelijke voorwaarden: de jongere moet minderjarig zijn of voldoen aan de voorwaarden voor voortgezette hulpverlening en in de regio van het CBJ woonachtig zijn;2. een geschikte hulpvraag: de jongere en/of zijn ouders hebben een