Angst voor criminaliteit bij jongeren. Naar een geïntegreerde benadering van een vergeten sociale groep

Dit doctoraatsproject vertrekt vanuit de vaststelling dat onveiligheidsgevoelens steeds meer een centrale plaats innemen in het maatschappelijke debat. Gedurende lange tijd werden (en worden) deze gevoelens rechtstreeks in verband gebracht met criminaliteit en slachtofferschap, maar sinds enige tijd groeit het inzicht dat deze gevoelens eerder een uiting zijn van een dieperliggend gevoel van ontologische onzekerheid , een kenmerk eigen aan de huidige postmoderne samenleving. Dit gevoel doet bij burgers de nood aan veiligheid naar boven komen. Onze samenleving evolueert hierdoor naar een veiligheidssamenleving. Een dergelijke samenleving draagt echter de immanente dreiging van uitsluiting met zich mee: er is nood aan de creatie van een zondebok, waarop de dieperliggende, abstracte angsten geprojecteerd kunnen worden om deze beter hanteerbaar te maken. In een samenleving waarin veiligheid het dominante thema is, wordt bovendien naar de overheid gekeken om een veiligheidsbeleid te voeren. In het huidige veiligheidsbeleid staat de idee van participatie en inclusie centraal. Desondanks blijkt deze beleidsvorm een uitsluitend karakter te hebben,vooral met betrekking tot jongeren. Deze worden op een eenzijdige manier als oorzaak van onveiligheidsgevoelens ervaren, eeen voldoende voorwaarde voor een steeds verdergaande aanpak van jongerengedrag. Deze benadering van jongeren als probleem heeft als gevolg dat de onveiligheidsbeleving van deze groep zelf zeer weinig aandacht krijgt. De vaststelling dat het huidige veiligheidsbeleid niet inclusief is, doet ons de volgende onderzoeksvraag stellen: wat zijn basiselementen van een inclusief integraal lokaal veiligheidsbeleid, rekening houdend met kennis over de onveiligheidsgevoelens van jongeren? Vooraleer deze vraag beantwoord kan worden is het noodzakelijk eerst een beeld te krijgen van de oorzaken en determinanten van deze gevoelens bij jongeren. Dit zullen dan ook de doelstellingen van het verdere onderzoek vormen. Om een antwoord op deze vragen te vinden zal eerst een grondige analyse van de data van de JOP-monitor 1 & 2 gebeuren, schriftelijke enquëtes waarin telkens een representatieve steekproef van de Vlaamse jeugd bevraagd wordt. Dit zal aangevuld worden met een kwalitatief luik waarin een zestigtal jongeren via diepte-interviews bevraagd worden over hun veiligheidsbeleving. Op basis van deze twee luiken zal vervolgens een comprehensief beeld van de onveiligheidsgevoelens van jongeren ontwikkeld worden, dat to