Lizbon felaketi üzerine şiir

Voltaire’in 1755’te yazdığı ve 1756’da yayımladığı Poéme sur le désastre de Lisbonne adlı şiiri, 1755’te gerçekleşen Lizbon depremini konu edinir. Bu deprem çağın Avrupa düşünürleri üzerinde derin bir etki bırakmıştır. Voltaire, Rousseau, Kant ve çağın önemli teologları, depremin olası nedenleri üzerine fikirler ileri sürmüşlerdir. Söz konusu depremi, insanın günahları için Tanrı’nın haklı bir cezalandırması olarak gören teologlar karşısında Voltaire –ve Kant– gibi filozoflar bu düşünceye karşı çıkmışlardır. Voltaire depremin hemen arkasından kaleme aldığı bu şiirde genel olarak teodise anlayışını eleştirir. Fakat Voltaire eleştiri oklarını özellikle Leibniz ve Pope’un teolojik-iyimser bakış açılarına yöneltir. ‘Her şey iyidir’ veya ‘olan her şey Tanrı’nın büyük planı içerisinde bir iyilikle bağlantılıdır’ düşüncesini bu bağlamda eleştirir.