XVIII. yüzyıl ortalarında İstanbul’da yaşanan maddî müzâyaka ve bunun sosyal hayattaki yansımalarına ışık tutan bir ramazaniyye

Osmanlı edebiyat sahasında kaleme alınan bazı eserlerde sosyal hayatın izlerini yakalamak mümkün olabilmektedir. Kimi şairler ramazan ayının gelişi münasebetiyle “ramazaniyye” adı altında manzumeler kaleme almışlar ve bu maneviyat dolu ayın insanlar üzerindeki tesirini şiirlerinde işlemişlerdir. Bunlardan biri de XVIII. yüzyılın ilk yarısında müderrislik yapan Abdülbâkî Efendi’dir. Onun manzumesinde dikkat çeken taraf ise o dönemde İstanbul’da ihtiyaç maddelerinde yaşanan sıkıntıyı ve bunun sosyal hayata yansımalarını edebî bir dille tasvir etmesidir. Abdülbâkî Efendi şiirinde canlı bir tasvir yapmış, sırası düştükçe diyaloglara da yer vermiştir. Sözü güçlendirmek için kullandığı ve o zamandan günümüze intikal eden bazı deyim ve söz kalıpları da dikkat çekicidir. 131 beyitlik bu manzume daha sonra devrin sadrazamlarından Hekimoğlu Ali Paşa’ya takdim edilmiştir. Makalemizde XVIII. asrın ilk yarısında İstanbul’da yaşanan maddî müzâyakanın dönem kaynaklarına nasıl yansıdığı gösterilmiş ve ramazaniyyenin tam metni verilerek dikkat çekici tarafları tahlil edilmiştir.