Osmanlı şehirlerinde Belçika şirketlerinin altyapı faaliyetleri

Yerli sermaye eksikliği ve teknik yetersizlikler nedeniyle Osmanlı Devleti’nde kamuya yönelik altyapı hizmetlerinin imtiyazlar yoluyla yabancılara verilmesi 19. yüzyılın ikinci yarısında başlamış, II. Abdülhamid devrinde hız kazanmıştır. Bu dönemde imtiyazlar dâhilinde yatırım yapan ülkelerin başında Belçika gelmektedir. Belçikalılar İstanbul, Selanik ve İzmir’de su temini, hava gazı ile aydınlatma, tramvay ve elektrik hizmetlerini üstlenmek için şirketler kurmuştur. Bir program dâhilinde yatırım yapan Belçikalılar çoğu zaman yerel halktan girişimcilerle ortaklık kurmuştur. Hükümetin kamu hizmeti imtiyazlarını verirken Osmanlı tebaasına öncelik verme politikasını bilen Belçikalılar, imtiyaz alma süreçlerinde bu yerel girişimcilerden yararlanmışlardır. Halkla iyi ilişkiler kuran Belçikalılar, getirdikleri hizmetleri tanıtmada kampanyalar düzenlemişler ve sürekli kârlarını artırma çabası içinde olmuşlardır. Netice itibariyle düzenli ve kârlı işler yapmada ve işletme yönetiminde başarılı olmuşlardır. Bu çalışmada Osmanlı Devleti’nde önemli alt yapı hizmetlerini üstlenen Belçika sermayesinin yatırımları hakkında niteliksel ve niceliksel bilgiler verilmekte, kurulan şirketlerin yönetim ve mali yapısı, halkla ve hükümetle ilişkileri konu edilmektedir.