Benzin ve ham petrol fiyatları arasındaki asimetrik ilişkinin araştırılması

Benzin fiyatlarının ham petrol fiyatlarında yaşanan artışların azalışlardan daha duyarlı olduğuna dair yaygın bir inanç bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, uzun dönem ve kısa dönem asimetri testleri yapılarak Türkiye’de ham petroldeki fiyat değişikliklerine karşı dağıtım zincirinin perakende aşamasında benzin fiyatlarının verdiği tepkiyi günlük olarak incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, ilk olarak fiyat serilerinin durağanlıkları ve doğrusallıkları incelenmiş ve serilerde doğrusal olmayan yapılar tespit edilmiştir. Ardından, aralarında eştümleşmenin var olup olmadığı iki aşamalı Engle-Granger doğrusal eştümleşme testi ve dört farklı doğrusal olmayan (eşik otoregresif-TAR, momentum eşik otoregresif-MTAR ve onların tutarlı olanları) eştümleşme testi ile sınanmıştır. Ham petrol ve perakende benzin fiyatları arasında uzun dönem asimetri için kanıt bulunmuş ve ham petrol fiyatındaki artışların, azalışlardan yaklaşık dört kat daha hızlı perakende benzin fiyatına aktarıldığı tespit edilmiştir. Kısa dönem asimetriyi incelemek için kullanılan eşik eştümleşmeli hata düzeltme modeli sonuçları ise ham petrol ve perakende benzin fiyatı arasında kalıp asimetrisinin olmadığını göstermiştir.