Aydınoğulları’ndan Osmanlı’ya bir batı anadolu kenti: Tire’nin mekânsal dönüşümü

Bu çalışma, Aydınoğulları ve devamında Osmanlı hâkimiyetine karşılık gelen 14. ve 16. yüzyıllarda Batı Anadolu’nun en önemli kentlerinden biri olan Tire’nin mekânsal gelişim ve dönüşümünü irdelemektedir. İzmir’in ilçelerinden biri olan Tire Eski Çağ’dan itibaren Batı Anadolu’da yerleşmiş çeşitli kültürlere ev sahipliği yapmıştır. Ancak Tire kent dokusunun biçimlenmesi büyük ölçüde 14. yüzyılla birlikte bölgede etkin olan Türk-İslam hâkimiyeti döneminde gerçekleşmiştir. Günümüzde de devam eden kent yapısının temellerinin ilk olarak Aydınoğulları tarafından 14. - 15. yüzyıllarda atıldığı söylenebilir. Devamında gelen Osmanlı egemenliğinde ise, 15. - 16. yüzyıllarda kentsel yapı nihai olarak şekillenmiştir. Kent dokusunun kentsel mimari ile birlikte biçimlendiğini öne süren bu çalışmada, Tire’nin kentsel gelişim ve dönüşümü cami, medrese, han, hamam gibi anıtsal, kamusal yapılar ve de özellikle yapı toplulukları olan külliyeler ile bağlantılı olarak incelenmektedir. Diğer bir deyişle, sırasıyla Aydınoğulları ve Osmanlı hâkimiyeti altında Tire’nin gelişimi ve dönüşümü kentsel mimariyle ilişkilendirilip karşılaştırmalı olarak değerlendirilmektedir.