Hoca Ahmet Yesevî öğretisinin Türk müzik kültürüne yansımaları

Türk-İslam inanç ve tasavvuf yaşamında önemli bir yeri olan Hoca Ahmet Yesevî, on ikinci yüzyıldan itibaren Orta Asya’da olduğu kadar Anadolu’da da İslamiyet’in yayılıp benimsenmesine önemli katkılar sağlamıştır. Ahmet Yesevî’nin takipçileri ve Orta Asya’dan batıya doğru hareketin dinamik unsurları olarak Horasan Erenleri ve/veya Alperenler olarak adlandırılan dervişler, Yesevî’nin etkisiyle dinî-tasavvufi bir gelenek oluşturmuş, aynı zamanda Anadolu’da tekke-tasavvuf geleneği içinde şiir, müzik ve ilahilerle, insanlar ve halklar arasında birleştirici-kaynaştırıcı bir rol oynamışlardır. Orta Asya-Anadolu inanç haritasında kurulan yeni bir akım olan derin bir mana ve hoşgörünün esas alındığı bu anlayışla, maddeden manaya, dıştan içe, şeriattan tarikata, iç-içe geçen düşünsel ilhamlarla İslamiyet’in insani, ahlaki ve hoşgörü ilkeleri şiirlere, ilahilere, deyiş ve nefeslere yansımıştır. Bu çalışmada, Ahmet Yesevî’nin Türkistan’da sistemleştirmiş olduğu düşüncelerinin, Anadolu’da kurulan ve etkileri günümüzde de devam eden tekke-tasavvuf geleneği içindeki müzikal unsurlar, törenler ve ritüellere etkileri incelenerek, Türk müzik kültürüne yansımaları değerlendirilmiştir.