Aile Tipi Sütçü İnek İşletmelerinde Kontrollü Tohumlama İle Fertilitenin Yükseltilmesine İlişkin Girişimler

Bu çalışmada, Çanakkale yöresindeki 1-4 başlık aile tipi sütçü inek işletmelerinde hormon kontrollü tohumlamanın etkinliği araştırıldı. Materyal olarak seçilen toplam 60 baş sağlıklı inek 2-9 yaşlar arasında olup, 58’i Holstein ve 2’si İsviçre esmeri ır- kındandı. Postpartum 45-60. günler arasında bulunan ineklerde, uygulamalara başlamadan önce, genel beden kondisyonu (BKS) değerlendirildi. Materyal olarak seçilen hayvanlar rastgele örnekleme yöntemi ile, herbiri 20 inek içeren 3 gruba ayrıldı. Birinci gruba, 0. günde GnRH ve 7. günde PGF2a enjekte edildi. Dokuzuncu günde ikinci GnRH enjeksiyonunu takiben, 24 saat sonra sun’i tohumlama uygulandı. İkinci gruba 0. günde ilk, 11. günde ikinci PGF20: enjeksiyonu ve izleyen 80. saatte tohumlama yapıldı. Kontrol olarak değerlendirilen üçüncü gruptaki ineklere, östrusların belirlenmesi konusunda günde üç defa 30’ar dakika süre ile gözlem yapılması şeklinde bir öneride bulunularak, bu çerçevede sun’i tohumlama yapıldı. Hormon uygulama gruplarında ilk enjeksiyon (0. gün) ve tohumlamadan sonraki 21. günde süt örnekleri alındı. Kontrol grubunda ise sadece 21. günde örnekleme yapıldı. Total süt örneklerindeki progesteron hormonu düzeyleri mikrotitrasyon plak enzimimmunassay tekniği kullanılarak belirlendi. Tohumlamaları takip eden 21. günde östrus göstermeyen ve süt progesteron düzeyi 5 ng/ml’nin üzerinde bulunan inekler gebe olarak kabul edildi. Ostrusları yineleyen hayvanlar yeniden tohumlandı. Bu şekilde tüm gruplardaki inekler 3 tohumlama boyunca izlendi. Östrus göstermeyen ineklerde ise, 45-60. günlerde yapılan rektal muayeneler ile kesin gebelikle ilgili bulgular araştırılarak tanılar doğrulandı. Ovsynch yöntemi ile senkronize edilen birinci grupta ilk tohumlamada gebelik oranı %25, üç tohumlama sonrasında %50; çift PGF201 enjeksiyonu sonrası tohumlanan ikinci grupta ilk tohumlamada gebelik oranı %45, üç tohumlama sonrasında %70 olarak belirlendi. Kontrol grubu için ise aynı değerler, sırasıyla %50 ve %75 olarak hesaplandı. Çalışma gruplarında gebelik başına tohumlama sayıları sırasıyla, 1.70, 1.35 ve 1.33 olarak saptandı. Doğum-yeniden gebe kalma ile ilk tohumlama-gebe kalma süreleri ise yine sırasıyla, 78,60+6,44 ve 17,70±6,66 gün; 77,78±4,02 ve 10,00±3,75 gün; 62,20±3,42 ve 8,06±3,07 gün olarak belirlendi. Tohumlamalar sırasında ineklerin beden kondisyon skoru, ikinci grup dışındaki tüm ineklerde, göz önünde tutulan bütün fertilité parametrelerinde rol oynadı. Ovsynch yönteminde ilk GnRH enjeksiyonu sırasında