Sonsuz Tecellî Ve Daimî Yaratma: İbn Arabī Ve İbn Teymiyye’nin Yaratma Meselesine Ezelî Fiil Olarak Bakışı

Yaratma veya var oluş, felsefî ve teolojik bir mesele olarak daima kelamcıların ve filozofların ana tartışma konularından birisi olmuştur. Bazen yaratmanın anlık bir fiil veya olay olarak gerçekleştiği savunulmuş, bazen de bunun ezelden başlayan bir süreç olduğu ve başlangıcının olmadığı düşünülmüştür. Bu makalede, söz konusu meselede göze çarpan açıklamalarıyla bilinen İbn Arabī ve İbn Teymiyye’nin yaklaşımları incelenmekte ve mukayese edilmektedir. Bu iki düşünür, temelde yaratmanın anlık bir olay olarak belli bir zamanda başlamasının mümkün olmadığını savunmaktadır. Onlara göre, hiçbir madde Allah ile beraber kadîm olamazken Allah, kemâlâtı gereği daima yaratma ve tecellî halindedir. Bu çalışma, meseleyi çeşitli yönleriyle ele aldığımızda İbn Arabī ve İbn Teymiyye’nin kelamcılar ve filozoflar karşısında ortak bir tavır sergilediklerini savunmaktadır.