Anadolu’da Hızır-İlyas Kültü Ve Hıdrellez Geleneği

Hıdrellez tüm Türk dünyasında kutlanan bahar bayramlarından biridir. Eskiden Ruz-i Hızır denilen bu güne Hızır-İlyas günü de denir. Hıdrellez ismi Hızır ve İlyas kelimelerinin halk arasında değişime uğramış telaffuzundan oluşmuştur. Bu iki isim farklı kişiler olarak kabul edilmektedir. Dini kaynaklara göre İlyas hakkında birçok bilgi varken Hıdır hakkında oldukça azdır. Anadolu’da bir halk inancı olan Hızır-İlyas kültü ile buna bağlı olarak yayılan bahar bayramı Hıdrellez’in İslam öncesi uzantıları bulunmaktadır. Hıdrellez, Hızır ve İlyas’ın birleştiği günü ifade eder. Hızır inancı ile ilgili olarak yeterli kaynak bulunmakla birlikte Hıdrellez’le ilgili yazılı kaynak yoktur. Hızır inancından hareketle bahar bayramları ile özdeşleşen Hıdrellez, Anadolu’da Hristiyan etkilerle daha da zenginleşmiştir. Türk halk inançlarında Hızır neyse Hristiyan toplumunda Saint Nicholas ve Saint Georges odur. Bu halk inançlarının ortak özelliği mistik oluşlarıdır. Türk İslâm tasavvufunda Hızır, en yüksek makamın adı olmuştur. Hıdrellez kutlamalarının en canlı olduğu yer Hatay bölgesi olup, burada hıdırlık adı verilen birçok makam bulunmaktadır. Hatay, Müslim-gayrimüslim nüfusun yüzyıllardır bir arada yaşadığı bir hoşgörü şehridir.