Demir oksit nanopartikül (FeO-NP) uygulamasının topraksız kültürde yetiştirilen fasulye (Phaseolus vulgaris L.) bitkisinin büyümesi üzerine etkileri

Demir eksikliği görülen topraklarda yetiştirilen bitkilerin Fe içeriğini artırmak, insan ve hayvanlarda görülen Fe eksikliğine bağlı sağlık problemlerini azaltmak için gerekli etkin, ucuz ve çevre dostu gübre üretim ve uygulamalarına ihtiyaç vardır. Bu araştırmada, yeşil sentez yöntemi ile sentezlenmiş olan demir oksit nanopartiküller (FeO-NP’ler) karakterize edildikten sonra fasulye (Phaseolus vulgaris L.) bitkisinin yetiştirildiği Hoagland besin çözeltisine artan dozlarda (0, 2, 4, 6, 8 ve 10 mg L-1 ) uygulanmıştır. Deneme 3 tekerrürlü olarak ve kontrollü koşullara (16/8 saat aydınlık/karanlık, 25/20 °C sıcaklık ve % 60 nem, ışık şiddeti 10 kilo lüks (klx)) sahip iklim odasında 30 gün boyunca yürütülmüştür. Perlit ortamında yetiştirilen fasulye bitkisinde deneme boyunca oluşan morfolojik değişimler gözlenmiş, hasat edilmeden önce yaprakların klorofil içerikleri ölçülmüş ve daha sonra kök ve yeşil aksamların kuru ağırlık ve Fe, azot (N), fosfor (P), potasyum (K), kalsiyum (Ca), bakır (Cu), mangan (Mn) ve çinko (Zn) konsantrasyonları belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, FeO-NP uygulaması hem yeşil aksam hem de kök sistemindeki Fe konsantrasyonu üzerinde önemli bir etki göstermiştir (sırasıyla % 5 ve % 1 düzeyinde). Yeşil aksamda en yüksek Fe konsantrasyonu (92.11 mg kg-1 ) 10 mg L-1 uygulama dozunda belirlenmiştir. Demir oksit NP uygulaması ile yeşil aksam kuru ağırlıkları ve N, Mg ve Cu konsantrasyonları kontrole kıyasla azalırken, P, K, Ca, Zn ve Mn konsantrasyonları ise uygulama dozuna göre değişiklik göstermiştir. Çalışma, azot hariç, bitki dokularındaki makro ve mikro besin maddesi konsantrasyonlarının yeterli olduğunu ortaya koymuştur.