YENİ UYGUR TÜRKÇESÎNDE İSİMDEN İSİM YAPIM EKLERİ

Uygur Türkçesi, bugün çok geniş bir coğrafyada yerleşmiş olan Uygur Türkleri tarafından kullanılmaktadır. Uygur Türkçesi de, "Uygur" ismi gibi 20. yüzyılın başlarında görülmeye başlamıştır. 19. yüzyılda ve 20. yüzyılın başlarında Tarançi "tarımcı", Keşkelik "Kaşgarlı", Yekenlik "Yarkentli", Aksulik "Akstılu", Turpanlik "Turfanlı" gibi isimlerle anılan Uygur Türkleri, 1921 yılında Taşkent'te alınan bir karar yönünde "Uygur" ismini benimsemişlerdir. Bu ismi, 1934'te Doğu Türkistan Hükümeti de umumî isim olarak kabul etmiştir. 1955'te Sinkiang-Uygur Muhtar Bölgesi'nin kurulmasıyla da "Uygur" ismi resmiyet kazanmıştır. Uygur Türkleri, 1930'lu yıllara kadar Çağatay Türkçesini kullanmıştır. Bu tarihten sonra Ürümçi (Urumçi) ağzını merkez kabul eden Kaşgar, Aksu, Turfan ve İli vilayetlerinin ağızlarıyla birlikte Uygur Türklerinin Tamamına yakınının dilini içine alan "merkezî şive"yi edebî dil haline getirmişlerdir.