Ankara Kalesi sur yapı taşlarının kaynağı

Tarihî yapılarda kullanılan doğal yapı malzemelerinin tanımlanmaları, kaynak yerlerinin ve alındıkları taş ocaklarının belirlenmesi, kültür varlıklarının korunması ve restorasyon çalışmaları için oldukça önemlidir. Çalışmada, Ankara ilinin en önemli tarihî yapılarından biri olan Ankara Kalesi’nin sur yapı taşlarının tanımlanması ve alındıkları ocak yerlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla kale, sur duvarı ve taban kayaları ile olası taş ocaklarından örnekleme yapılmış ve tüm örnekler mineralojik, petrografik ve jeokimyasal olarak karşılaştırılarak incelenmiştir. Ankara’nın Altındağ ilçesinde yer alan Ankara Kalesi, iç kale ve dış kaleden oluşmaktadır. Ankara Kalesi temel olarak düşey yönde eklem gösteren ve sur taşları ile aynı bileşim özelliği gösteren andezit bileşimindeki kaya üzerine inşa edilmiştir. Sur duvarlarının bazı bölümlerinde tuğla ve kireçtaşı da kullanılmıştır. Sur taşlarının ana malzemesi andezit, pembe renkli porfiroafanitik dokuya sahiptir ve lokal olarak kullanılan yer yer farklı doku özellikleri gösteren kireçtaşı ise kristalize ve biyosparitik karakterdedir. Andezitler mikroskop altında hiyalopilitik porfirik dokulu olup başlıca plajiyoklaz, amfibol, biyotit, kuvars, ± piroksen ve opak mineraller içermektedir. Ayrıca incelenen andezit örneklerinde, killeşme, kloritleşme ve opaklaşma türü bozunmalar tespit edilmiştir. Kuvars andezit bileşimindeki bu kayaların yüksek K’lu-kalkalkalen bileşiminde oldukları jeokimyasal yolla ortaya konulmuştur. Ankara Kalesi’nin surlarının inşasında kullanılan taşların kökenlerini belirlemek için Kale ve Ankara çevresindeki farklı lokasyonlardan andezit örnekleri alınarak karşılaştırma yapılmıştır. Sur andezit örneklerinin mineralojik, petrografik ve jeokimyasal olarak en çok Yenidoğan Tepesi’nde bulunan yedi adet eski taş ocağından alınan andezit örnekleri ile benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir.