مصطلح الكتب الس تة، تاريخه ومدلوله، ومعايير الاختيا ر

Bu araştırma, “Kütüb-i Sitte” teriminin ortaya çıkış tarihini belirlemeyi, kavram olarak anlamını açıklamayı, ulema arasındaki içerik farklılıklarını netleştirmeyi ve özellikle Kütüb-i Sitte seçiminin dayandığı kıstasları (kriterleri) ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Araştırmayla birlikte, Kütüb-i Sitte teriminin VI./XII. asırda ortaya çıktığı anlaşılmaktadır. Söz konusu kavramı, ilk defa, Muhammed b. Tâhir b. Alî el-Makdisî eş-Şeybânî (ö. 507/1113) Etrâfü’l- Kütübi’s-sitte ve Şürûtü’l-eʾimmeti’s-sitte adlı kitaplarında kullanmıştır. Eʾimme-i sitte; Buhârî, Müslim, Ebu Dâvûd, Tirmizî, Nesâî ve İbn Mâce olmak üzere altı hadis imamına delalet etmektedir. Araştırmada analitik tümevarım metodu kullanılarak muhaddislerin diğer kitaplar arasından söz konusu altı kitabı seçmelerini sağlayan en önemli kıstaslar tespit edilmiştir. Bu kıstaslar; müelliflerinin hadis alanındaki öncü rolleri, imamlık derecesini haiz olmaları, hadis kabul şartlarının niteliği ve müelliflerin söz konusu şartlara bağlı kalmaları, hadislerin disiplinli bir şekilde sıralanıp sunulması, içindeki hadislere erişim kolaylığı, meşhur hadisleri içermeleri, râvîleri merfû olup hadislerin ekseriyetine havî olmaları, ümmetin bu hadisleri kabulü ve tahric ettikleri hadislerin sınırlandırılmasındaki ittifakları şeklinde sıralanabilir.