Sosyal ve kültürel ayrışma çerçevesinde mahalle kavgaları: Cizre örneği

Kavga, insanın hayatta kalmak, hedeflerine ulaşmak, rakibine üstünlük sağlamak veya sahip olduğu konumu veya kazanımları kaybetmemek üzere başvurduğu davranıştır. İnsanlar arası gerçekleşen mücadelelerin şiddet içeren bir hali olarak kavga, çeşitli düzeylerde yaralanmaya veya ölüme sebebiyet veren sonuçlar içerir. Kitlesel düzeyde meydana gelen mahalleler arası kavgalar, insanların biz ve öteki şeklinde saf tutmalarını beraberinde getirir. Kavganın tarafları kendilerinin her zaman için haklı, karşı tarafın ise haksız olduğu algısına sahiptirler ve bu algı, kavganın devamlı bir hal almasına neden teşkil eder. Bu çalışmanın konusunu oluşturan Cizre’deki kavgalar, gerçekleşme sıklığı, uzun bir süreye yayılması, kavgaya karışanların asıl sebepleri bilememeleri ve merkezde oturan tüm insanlara mal olması bakımından önem arz etmektedir. Özellikle mahalle düzeyindeki kavgaların sosyal ve kültürel ayrışmayı doğurması, kültürel kodlara dönüşmesi, sosyal yaşama doğrudan etki etmesi bakımından önemlidir. Ayrıca sosyolojik boyuttan Cizre’nin toplumsal yapısına, mahalle kavgaları üzerinden ışık tutmak bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Peşine düşülen sorular, genel olarak sosyal ve kültürel dinamikleri de içeren kavgaların asıl sebebinin ne olduğuna yöneliktir. Saha araştırmasından ve yabancı literatürden elde edilen bilgilere dayalı gerçekleşen bu çalışma, nitel araştırma yöntemi kullanılarak yapılmış, veriler ise görüşme tekniği ile elde edilmiştir. Temalara dayalı olarak analiz edilen görüşme verilerine, konuya açıklık sağlaması bakımından görüşlere, olduğu gibi yer verilmiştir. Bu çalışmayla, Cizre’de meydana gelen ve on yıllarca gündemden düşmeyen mahalle kavgalarının, esasen siyasi güç çekişmesinden kaynaklandığı, kavgaya karışanların çoğunluğu tarafından gerçek sebebinin bilinmediği, bazılarının menfaat elde etmek üzere tarafları bilinçli şekilde provoke ettiği, arada kalmamak için bazılarının mecburen bir tarafa dâhil olmak zorunda bırakıldığı yönünde sonuçlar elde edilmiştir.