Özkıyım ve Kișilik

Özkıyım davranıșının ortaya çıkıșında birçok etkenin bir arada rol oynadığı kabul edilmektedir. Kișilik yapısındaki bazı özellikler, umutsuzluk, duygudurum bozukluğu ve özkıyım davranıșını içeren aile yüklülüğü dikkat çekicidir. Kișilik bozukluklarının özkıyım girișiminde bulunan ve gerçekleștiren bireylerde yaygın olduğu görülmüștür. Diğer psikiyatrik hastalıklara komorbid kișilik bozukluğunun olmasının özkıyım riskini belirgin artırdığı bildirilmiștir. Özkıyım ve kișilik ilișkisini ortaya koymak özkıyımı önlemek için geliștirilecek stratejiler için önemlidir. Bu alandaki veriler, araștırmanın yapıldığı dönemdeki kișiliğin tanımı ve sınıflandırmalarına ve kișiliği değerlendirmek için kullanılan ölçeklerin yapısına göre değișkenlik göstermektedir. Örneğin bazı araștırmacılar DSM ölçütlerini, bazıları ICD ölçütlerini kullanırken bazı araștırmacılarda kișiliğin mizaç ve karakter alt boyutlarını da değerlendirecek șekilde irdelemișlerdir. Tanısal ölçütlere göre dizayn edilen araștırmalarda özkıyım ve özkıyım girișiminde kișilik özellikleri olarak borderline ve antisosyal kișilik bozuklukları gibi B grubu kișilik özelikleri ön plana çıkmıștır. Özkıyım girișimi ile mizaç ve karakter özellikleri arasındaki ilișkiyi tespit etmeyi amaçlayan araștırma sonuçlarına göre özkıyım girișiminde bulunanların karakter özellikleri düșük kendini yönetme, düșük ișbirliği yapma yüksek kendini așma olarak tanımlanmıștır. Mizaç özellikleri ise, zarardan kaçınmada, yenilik arayıșı ve zarardan kaçınmada, ödül bağımlılığı ve zarardan kaçınmada, ödül bağımlılığında yüksek puan tanımlanmıștır. Dürtüsel davranıș eğilimi özkıyıma yatkınlıkta ortak özellik olarak görülmektedir. Stres-diatez modellerinde kalıtsal ya da edinsel olarak dürtüselliğe yatkınlığı olan bireylerin, yașamlarının herhangi bir döneminde zorlandıkları ve de özellikle depresyon yașadıklarında, daha umutsuz, karamsar ve tepkisel tutumla yaklașım sergiledikleri ve kendilerine daha çok zarar verdikleri öne sürülmüștür. İntihar girișimi yönünden bireysel ya da aile öyküsü bulunması altta yatan bu tip yatkınlığın ipuçlarıdır. Kișilik özellikleri eğitim, iș, evlilik, sosyal ve bireysel ilișkiler gibi yașamın her alanını etkiler. Diatez olarak tanımlanan özellikler çevresel faktörlerle birlikte bu alanlarda sorun yașanmasına yol açmaktadır. Yatkınlığa stresörlerin de eklenmesi ile kendine zarar verici davranıșlar ortaya çıkabilir.Özkıyım girișimi ile kișilik özellikleri ilișkisi farklı yöntemler kullanılarak çeșitli gruplard