CUMHURİYETİN İLK YILLARINDA YABANCI İŞÇİ VE UZMAN İSTİHDAMI POLİTİKASI; HEREKE KUMAŞ FABRİKASI ÖRNEĞİ

Tanzimat Fermanıyla birlikte Osmanlı devleti, geleneksel usullerle üretim yapan ekonomisini ayakta tutabilmek için devlet destekli sanayi politikası ve fabrika kurma çabasına girişmiştir. Bu amaçla Bursa İpek, Feshane, İzmit Çuka, Veliefendi Basma ve Hereke Kumaş fabrikaları devlet tarafından kurulmuş ve desteklenmiştir. Bu fabrikalardaki çalışan işçi sınıfının büyük bir oranının gayrimüslim yani Ermeni ve Rumlardan oluştuğu görülmüştür. Cumhuriyetin milli sanayi kurma politikasının önemli kurumlarından olan Hereke Fabrikasının makinelerinin yenilenmesi, üretim çeşitliliğine girebilmesi amacıyla kredi desteğinin, tamirat ve üretim sürecinde de uzman personel gibi zaruri ihtiyaçlarının devlet tarafından ve bir dönem içerisinde Sanayi ve Maadin Bankası aracılığıyla sağlandığı görülmektedir. Bu süreçte fabrikanın işçi istihdam politikasına bakıldığında modern makinelerin kullanılmaya başlanmasıyla ve üretimde çeşitliliğin ortaya çıkmasıyla alanında uzman yabancı işçi istihdamına ağırlık verildiği görülmüştür. Bu makalede Hereke Kumaş Fabrikası bağlamında Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde uyguladığı yabancı işçi ve uzman istihdamı politikası değerlendirilmiştir.