Rousseau'nun Voltaire'e Tanrısal inayet üzerine mektubu

1755 yılında Lizbon’da gerçekleşen oldukça yıkıcı deprem, çağın düşünürlerini bu konu üzerinde, özellikle teodise çerçevesinde düşünmeye itmiştir. Bu tartışmada kesin çizgilerle birbirinden ayrılmamakla birlikte iki taraf söz konusudur. Birincisi Augustinus ve daha sonra Leibniz’in teodise bağlamında çizdiği tanrısal inayeti savunan çizgidir. Alexander Pope Essay on Man şiirinde bu çizgiyi takip eder. Karşı hatta bulunan Voltaire ise Lizbon Felaketi Üzerine Şiir adlı eseriyle Leibniz’in ve Pope’un ‘her şey iyidir’ düşüncesini eleştirir ve kısmen alaya alır. Voltaire’in şiirinin yayımlanmasının hemen ardından Rousseau, şiirde tanrısal inayete karşı ifade edilen düşüncelere saldıran bir mektup yazar ve ortak bir arkadaşları aracılığıyla Voltaire’e ulaştırır. Çevirisini yaptığımızı bu mektup, bir yandan Rousseau’nun Voltaire’e karşı takındığı tavrı bize aktarır ancak öte yandan şiirdeki iddiaları tek tek ele alan eleştirel tutumuyla felsefi bir niteliğe de bürünür. Bu anlamda tanrısal inayetin Rousseau tarafından yapılan felsefi bir savunusu olarak da okunabilir.