Tarım ve Hayvancılığa Dayalı Kalkınma Bağlamında Kurulan Bir Sivil Toplum Kuruluşu: Türkiye Tiftik Cemiyeti ve Faaliyetleri

Osmanlı Devleti'nin en önemli vergi gelirlerinden olan küçükbaş hayvancılık üretimi 1800'lü yılların sonuna doğru dokuma sanayisi için de aranan bir hammadde kaynağı haline gelmiştir. Topkapı Sarayı'nın halı kilim gibi ihtiyacı için yapılan tiftik üretimi, kıyafet, battaniye ve iplik gibi kullanım sahasının gelişmesiyle dokuma sanayisinde de aranılan ürün olmuştur. Ankara tiftik keçisinin coğrafyanın verdiği özellikle Anadolu'ya has bir kaliteye sahip olması Osmanlı Devletini tiftik ihracatında lider ülke yapmıştır. Bu sebeple Türk tiftik keçisinin yurt dışına çıkarılmasına dair yasak en önemli yasal düzenlemelerden biridir. Dokuma sektöründeki endüstrileşme, yapay ürünlerin kullanımı ve uzun süren savaş yılları Türk tiftiğinin üretimde gerilemesine sebep olmuştur. İzmir İktisat Kongresi ile birlikte devletin vergi ihtiyacının temel kaynaklarından olması ve sanayileşmenin tarım ve hayvancılık üzerinden planlanması sebebiyle küçükbaş hayvancılık ve tiftikçilik yeniden önem kazanmıştır. Sanayileşme sürecinde tiftik üretiminin modern usullerle yapılması ve dokum sanayisinin gelişmesine katkıda bulunmak amacıyla Türkiye Tiftik Cemiyeti kurulmuştur. Cemiyet, üretim ve ihracat ile ilgili raporlar hazırlayarak hükümeti yönlendirmiş aynı zamanda tiftik üreticisinin eğitimi ve bilinçlenmesini sağlayan bir yapıya da sahip olmuştur., Hem kurucusu Süleyman Sırrı İçöz'ün yaşlanması hem de Türkiye Yapağı ve Tiftik AŞ'nin kurulması ile faaliyetlerini azaltan cemiyet öncülük görevini tamamlamıştır. Bu makalede, Cumhuriyetin tarım ve hayvancılığa dayalı kalkınma modelinde üreticiyi eğitme, örgütleme ve pazar oluşturma amacıyla kurulan bir sivil toplum kuruluşu olan Türkiye Tiftik Cemiyeti ve faaliyetleri incelenmiştir.